سرطان دهانه رحم یکی از سرطان‌های مربوط به خانم‌هاست که درنتیجه غیرطبیعی شدن حالت سلول‌های این قسمت و تکثیر سریع آن‌ها به وجود می‌آید. عامل اصلی این سرطان وجود ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. یکی از مهم‌ترین روش‌های تشخیص این نوع از سرطان و دیگر مشکلات مربوط به دستگاه تناسلی زنان، کولپوسکوپی است. درصورتی‌که بانوان در بخش تناسلی خود مشکلاتی احساس کنند لازم است بلافاصله به پزشک متخصص زنان مراجعه کنند؛ چراکه رحم و اندام تولید مثل خانم‌ها یکی از مهم‌ترین بخش‌های بدن آن‌ها به حساب می‌آید و در صورت بی‌توجهی ممکن است مشکلات جبران‌ناپذیری به وجود بیاید. بطور کلی پزشکان توصیه می‌کنند همه دختران بالغ و خانم‌ها معاینات دوره‌ای را بصورت منظم نزد یک پزشک متخصص و باتجربه زنان انجام دهند تا در صورت بروز مشکل به موقع متوجه آن شوند و از عوارضی مانند نیاز به برداشتن رحم، تخمدان، نازایی و … جلوگیری شود. این معاینات برای تشخیص و جلوگیری از بیماریها بسیار ضروری هستند و حتماً باید نزد یک پزشک متخصص زنان متبحر انجام شوند. برای عده زیادی از افراد این سؤال به وجود می‌آید که کولپوسکوپی چیست؟ در این مقاله قصد داریم با این روش و مسائل مربوط به آن بیشتر آشنا شویم.
فهرست مطالب
- کولپوسکوپی چیست؟
- تست پاپ اسمیر چیست و چه تفاوتی با کولپوسکوپی دارد؟
- دلایل انجام کولپوسکوپی
- کولپوسکوپی چگونه انجام میشود؟
- قبل از کولپوسکوپی چه آمادگی‌هایی لازم است؟
- این روش برای زنان باردار مجاز است؟
- آیا کولپوسکوپی درد دارد؟
- نمونه برداری کولپوسکوپی چیست؟
- اقدامات لازم بعد از انجام آزمایش کولپوسکوپی
- نتایج این آزمایش به چه صورت خواهد بود؟
- درنتیجه آزمایش، CIN چیست؟
- سخن پایانی
کولپوسکوپی چیست؟
همان‌گونه که ذکر شد در ذهن بسیاری از افراد سؤال کولپوسکوپی چیست به وجود می‌آید. کولپوسکوپی روشی نسبتاً ساده برای تشخیص سرطان دهانه رحم یا مشکلاتی دیگر در این ناحیه از قبیل سرطان واژن یا حتی زگیل‌های تناسلی است. این کار به‌وسیله دستگاهی که اسپکولوم (وسیله‌ای است که با استفاده از آن می‌توان بافت های حفرات را کنار زده و با دید بهتر مشغول معاینه شد) نامیده میشود، انجام می‌گیرد.
چه کسانی باید کولپوسکوپی شوند؟
کسانی که به تشخیص پزشک پس از انجام تست پاپ اسمیر یا در غربالگری HPV نتایج غیرعادی داشتند، لازم است این آزمایش را انجام دهند.
تست پاپ اسمیر چیست و چه تفاوتی با کولپوسکوپی دارد؟
اگر دچار دل‌دردهای شدید، خونریزی‌های غیرطبیعی، تب و لرز و.. باشید، باید تست پاپ اسمیر دهید. هرچند توصیه میشود بصورت سالیانه نیز این تست برای اطمینان خاطر از عدم وجود سرطان دهانه رحم بخصوص در خانم‌های بالای 30 سال انجام شود.
تست پاپ اسمیر نوعی تست غربالگری است که برای یافتن و شناسایی سلول‌های سرطانی یا غیرعادی در دهانه رحم گرفته میشود. در این تست سلول‌هایی از دهانه رحم برداشته‌شده تا آزمایشاتی روی آن‌ها انجام بگیرد. اگر نتیجه آزمایش HPV مثبت باشد و در تست پاپ اسمیر هم توده‌ها و سلول‌های غیرعادی مشاهده شود، به احتمال زیاد برای تشخیص دقیق‌تر علت مشاهده این سلول‌ها نیاز به انجام کولپوسکوپی خواهید داشت.
دلایل انجام کولپوسکوپی
تست تشخیصی کولپوسکوپی به دلایل مختلفی دارد که توسط پزشک متخصص انجام می شود. برخی از دلایل برای انجام کولپوسکوپی اشاره خواهیم کرد.
اگر نتایج تست پاپ اسمیر غیر طبیعی باشد.
اگر بیمار بعد از رابطه جنسی خونریزی داشته باشد.
هنگامی که زائده ای غیر طبیعی در دهانه رحم و واژن وجود داشته باشد.
برای تشخیص و درمان زگیل در ناحیه تناسلی
همچنین برای تشخیص و درمان التهاب دهانه رحم استفاده می شود.
کولپوسکوپی همچنین برای تشخیص سلول های غیر طبیعی دهانه رحم، پیش سرطانی یا سرطان دهانه رحم نیز کاربرد دارد.
کولپوسکوپی چگونه انجام میشود؟
همان‌طور که گفته شد، این روش به نسبت آسان است و زمان آن ۱۰ تا ۱۵ یا نهایتاً ۳۰ دقیقه بوده و بدون بیهوشی انجام می‌گیرد. برای انجام آن لازم است بدون هیچ لباسی (از کمر به پایین) بر روی صندلی‌های مخصوص معاینه زنان دراز بکشید. سپس دستگاهی به نام اسپکولوم توسط پزشک وارد واژن میشود تا به باز نگه داشتن دهانه رحم کمک کند. این دستگاه دارای نوعی میکروسکوپ قوی است که برای بزرگنمایی دهانه رحم استفاده میشود. دستگاه پس از ورود به‌آرامی بازشده و با اعمال فیلترهایی به رنگ سبز که باعث شناسایی بهتر الگوهای عروقی است، برداشتی کلی از سطح این ناحیه به پزشک می‌دهد. همچنین قابلیت بزرگنمایی این دستگاه از ۸ تا ۲۵ درجه متفاوت است.
ممکن است برای مشخص شدن بهتر سلول‌ها و بافت‌های این ناحیه و معاینه بهتر از محلول آب و نمک استفاده شود که معمولاً احساس خنکی به فرد دست می‌دهد.
قبل از کولپوسکوپی چه آمادگی‌هایی لازم است؟
سعی کنید حداقل یک شبانه‌روز پیش از اقدام به کولپوسکوپی از انجام این موارد خودداری کنید:
- استفاده از داروهای واژینال
- رابطه جنسی
- استفاده از تامپون یا کاپ‌های قاعدگی
تشخیص انجام کولپوسکوپی در زمان پریودی به عهده پزشک است. ازآنجایی‌که ممکن است بعد از آزمایش کمی ترشح و خونریزی داشته باشید، ترجیحاً پد بهداشتی به همراه داشته باشید. بهتر است قبل از انجام آزمایش، روده و مثانه خالی باشند. همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد پیش از انجام آن آزمایش بارداری بدهید.
بانوان زیادی نمی‌دانند که کولپوسکوپی چیست و به همین سبب نگران انجام این آزمایش هستند. در صورتی که باکمی مطالعه می‌توان به پاسخ کولپوسکوپی چست دست یافت و بدون نگرانی نسبت به انجام این آزمایش اقدام نمود.
بیشتر بدانید : زگیل تناسلی خفیف
این روش برای زنان باردار مجاز است؟
بارداری از سؤال‌برانگیزترین موارد در انجام این آزمایش میباشد. درواقع انجام کولپوسکوپی برای زنان باردار کمی خطرناک است. علی‌الخصوص در ماه‌های اولیه بارداری که انجام کولپوسکوپی بدون مراقبت‌های خاص می‌تواند منجر به آسیب به جنین یا سقط‌جنین شود.
به همین دلیل است که به زنان توصیه میشود در صورت نیاز قبل از باردارشدن حتماً کولپوسکوپی انجام دهند یا قبل از کولپوسکوپی آزمایش بارداری بدهند.
اگر در هنگام بارداری سلول‌ها رشد غیرطبیعی خیلی زیادی داشته باشند، راهی جز انجام این کار نیست. اما جای نگرانی نیست و در انجام آزمایش اگر این کار توسط یک متخصص کار بلند و باتجربه انجام شود، به احتمال خیلی زیاد مشکلی برای جنین به وجود نخواهد آمد. فقط برای انجام بیوپسی در زنان باردار (بیوپسی یا همان بافت برداری آزمایش پزشکی بخصوصی است که توسط متخصص انجام میشود و از سلول ها یا بافت ها نمونه برداری میشود) باید پزشک مراقبت‌های ویژه‌ای را اعمال کند یا ممکن است توصیه‌هایی به خود فرد نماید که باید حتما به آن‌ها عمل شود.
آیا کولپوسکوپی درد دارد؟
این آزمایش در زمان کمی انجام میشود و تقریباً فرد احساس ناخوشایندی تجربه نمی‌کند. اما گاهی اوقات به دلیل وجود اسید استیک یا محلول سرکه در دستگاه ممکن است سوزشی در این ناحیه ایجاد شود که قبل از انجام کولپوسکوپی می‌توانید یک مسکن خفیف (زیرنظر پزشک) مصرف کنید. در مجموع این آزمایش آنچنان دردناک نخواهد بود. اما برای آرامش بیشتر و کنترل اضطراب از یکی از دوستانتان بخواهید شما را همراهی کند.
نمونه برداری کولپوسکوپی چیست؟
پس از بررسی دهانه رحم توسط پزشک در صورت ظاهر غیرطبیعی بافت، برای انجام آزمایشات بیشتر ممکن است پزشک بیوپسی یا همان نمونه برداری از بافت ناحیه موردنظر را انجام دهد. در این مرحله ممکن است فرد درد خفیفی را برای مدت کوتاهی احساس کند. برای کولپوسکوپی بیوپسی از واژن یا دهانه رحم گرفته میشود. اصولاً بیشتر قسمت‌های واژن حس درد وجود ندارد اما برای جلوگیری از درد در قسمت‌های زیرین، پزشک می‌تواند از بی حسی موضعی استفاده کند.
انجام بیوپسی احتمالاً با خونریزی همراه خواهد بود. همچنین پس از انجام کولپوسکوپی به مدت چند روز، مشاهده ترشح واژنی و خونریزی طبیعی است.
بعد از انجام بیوپسی حمام رفتن مشکلی ندارد، اما باید از انجام رابطه جنسی و استفاده از تامپون ها و.. خودداری نمود. (استفاده از نواربهداشتی به جای کاپ قاعدگی هم از عفونت جلوگیری می‌کند و هم در التیام زخم‌ها موثرتر است.)
اقدامات لازم بعد از انجام آزمایش کولپوسکوپی
تست کولپوسکوپی یک روش ساده است که توسط پزشک متخصص و بدون عوارض جانبی یا خطری انجام می شود. اما رعایت نکات زیر پس از کولپوسکوپی توصیه می شود.
اگر بیوپسی همراه با کولپوسکوپی انجام شود، احتمال درد در دو تا چهار روز وجود دارد. بنابراین با مشورت پزشک می توانید قرص های مسکن مصرف کنید..
بهتر است تا 24 ساعت پس از انجام آزمایش از رابطه جنسی خودداری شود.
در صورت خونریزی شدید واژن بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
اگر درد ناشی از آزمایش بیوپسی با داروهای مسکن برطرف نشد، توصیه می شود در اسرع وقت موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
نتایج این آزمایش به چه صورت خواهد بود؟
حدود یک تا دو ماه طول می‌کشد تا نتیجه آزمایش کولپوسکوپی مشخص شود. نزدیک به ۴۰ درصد اوقات، نتیجه آزمایش عادی و خوب است. به این معنا که در هنگام انجام آزمایش تغییری در سلول‌های رحم ایجاد نشده است.
خوشبختانه در این حالت شما مبتلا به سرطان نشده‌اید و نیاز به درمان خاص ندارید. اما مدتی تحت غربالگری‌های دهانه رحم قرار خواهید گرفت تا پزشک نسبت به سلامت شما مطمئن باشد.
در ۶۰ درصد دیگر اوقات که نتیجه تست غیرعادی است، درواقع سلول‌ها دچار تغییرات شده‌اند. اما این موضوع باز هم لزوماً به معنای ابتلای شما به سرطان نیست. ممکن است در این مرحله باز هم برای تشخیص نهایی آزمایشات بیشتری از شما گرفته شود.
درنتیجه آزمایش، CIN چیست؟
احتمالاً در نتیجه آزمایش، شما با این کلمه CIN یا CGIN مواجه خواهید شد. اما این دو عبارت به معنای وجود سرطان نیستند، بلکه CIN و CGIN به قسمتی از دهانه رحم گفته میشود که به ترتیب روی سلول‌های سطح خارجی و سطح داخلی رحم تأثیر می‌گذارند.
درصورتی‌که از تکثیر و پیشروی CIN ها جلوگیری نشود، ممکن است به توده‌های بدخیم سرطانی تبدیل شوند. در ادامه با درجه بندی CIN آشنا می‌شویم.
- CIN نوع اول که به آن دیسپلازی خفیف می گویند و کمترین سطح درگیر بافت رحم یعنی حدود یک سوم سطح خارجی آن میباشد که خوشبختانه غیرطبیعی و خطرناک نیست و حتی نیازی به درمان ندارد.
- نوع دوم CINدیسپلازی متوسط است که مقدار بیشتری از بافت یعنی دوسوم سطح خارجی درگیر شده‌اند. در این مورد، بسته به نظر پزشک در یک یا چند دوره درمان، سلول‌ها از بین می‌روند یا تحت نظارت قرار می‌گیرید تا در صورت امکان این سلول‌ها خودشان به حالت قبلی برگردند.
- در نوع سوم CIN که به آن دیسپلازی شدید گفته میشود، تمام سطح خارجی رحم تحت تأثیر قرار گرفته شده است. این درجه بالاترین درجه تغییرات سلولی بوده که در صورت عدم درمان به سرطان تبدیل خواهند شد.
اگر دچار هر یک از انواع CIN شدید، آرامش خود را حفظ کنید. اکثر زنان مبتلا درمان می‌شوند. فقط برخی افراد به درمان‌های بیشتر و طولانی‌تری احتیاج دارند.
سخن پایانی
کولپوسکوپی چیست؟ روشی برای تشخیص مشکلات دهانه رحم از جمله سرطان‌ها و زگیل‌هاست که توسط پزشک و دستگاه اسپکولوم انجام میشود. بهتر است با مشاهده علائم غیرطبیعی هرچه زودتر با متخصص زنان مشورت کنید و این آزمایش را انجام دهید تا قبل از پیشرفت بیماری، تحت درمان قرار بگیرید. گاهی نیز بیماری علامت خاصی ندارد و به همین دلیل انجام معاینات دوره‌ای توصیه میشود. انجام این کار برای بانوان باردار توصیه نمی‌شود، مخصوصاً بانوانی که در یک ماهه اول دوران بارداری خود قرار دارند.
معمولاً کسانی که تست پاپ اسمیر انجام داده و نتایج غیرعادی داشته‌اند، کولپوسکوپی انجام می‌دهند؛ البته پس از توصیه پزشک باید اقدام کرد. برخی از افراد فکر می‌کنند با انجام این آزمایش درد زیادی متحمل خواهند شد و به این علت اقدام نمی‌کنند؛ اما لازم به ذکر است که در اغلب مواقع این آزمایش دردی برای بیمار به وجود نیاورده و بدون کوچکترین مشکلی در کمترین مدت زمان ممکن به اتمام می‌رسد. بنابراین در صورت تجویز پزشک برای جلوگیری از پیشرفت بیماری در صورت وجود، هرچه سریع‌تر برای انجام آن اقدام کنید.
انجام درست کولپوسکوپی و نمونه برداری از محل صحیح برای تشخیص درست بسیار مهم میباشد. بهتر است این تست ضروری را نزد یک پزشک حاذق و در یک مرکز درمانی معتبر انجام دهید تا نتایج دقیق تری را کسب کنید.
