کیست‌های تخمدان ساختار‌های بسته و کیسه مانند در اندازه‌های مختلف هستند که در داخل تخمدان رشد می‌کنند و با یک ماده مایع یا نیمه جامد پر شده‌اند. این کیست‌ها ممکن است در هر سنی در دختران و یا خانم‌ها ایجاد شوند. درد در ناحیه شکم و لگن که گاهی اوقات به کمر هم کشیده می‌شود، علائم کیست تخمدان در دختر هستند. با این‌حال شایع‌ترین علائم ، بی علامتی است و به همین دلیل است که ما توصیه می‌کنیم معاینات دور‌ه‌ای منظم بعد از شروع سنین باروی انجام شود تا با بررسی‌های لازم مانند سونوگرافی وجود کیست به موقع تشخیص داده شده و درمان شود.
در ادامه با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با دلایل و همچنین روش‌های درمان آن آشنا کنیم.
فهرست مطالب
علائم کیست تخمدان در دختر چیست؟
همانطور که در مقدمه نیز به آن اشاره کردیم مهمترین علامت کیست تخمدان چپ در دختر بی علامتی آن است و به همین دلیل تاکید می‌کنیم حتما بعد از بلوغ و شروع سنین باروری معاینات دور‌ه‌ای منظم توسط یک متخصص زنان خوب انجام شود تا در صورت وجود کیست، به موقع تشخیص داده شده و درمان گردد و منجر به عوارض ناخوشایند بعدی نشود.
علائم بسته به شرایط بدنی و سلامت دختر می‌تواند متفاوت باشد. اما به‌طورکلی علائم کیست تخمدان شامل موارد زیر می‌باشند:
- درد در ناحیه شکم و لگن که گاهی کمر را نیز درگیر می‌کند.
- احساس نفخ یا سوء هاضمه
- افزایش دور شکم بدون دلیل مشخص
- احساس تمایل به دفع مدفوع یا دفع سخت و دردناک روده
- درد هنگام مقاربت جنسی (دیسپارونیا)
- درد در ربع پایین سمت راست یا چپ شکم در یک طرف
- تهوع و استفراغ
- خونریزی غیر طبیعی
- درد سینه
- پرمویی در بدن
- اختلالات عادات ماهیانه بصورت طولانی یا کوتاه شدن فاصله بین پریودها
کیست تخمدان چیست؟
کیست‌های تخمدان ساختار‌های بسته و کیسه مانند با اندازه‌های مختلف در داخل تخمدان می‌باشند که یک مایع یا ماده نیمه جامد داخل آن وجود دارد. کیست درواقع فقط یک اصطلاح کلی برای یک ساختار پر از مایع است که ممکن است تومور یا نئوپلاسم (رشد جدید) را نشان دهد یا ندهد. اگر تومور باشد، ممکن است خوش‌خیم یا بدخیم باشد. بنابراین می‌تواند خطرآفرین باشد و یا هیچ مشکلی ایجاد نکند. اما حتی اگر خطرناک نباشد می‌تواند علائم کیست که در قسمت قبل توضیح دادیم را ایجاد نماید و باعث آزار بیمار شود. همچنین ممکن است در ابتدا خطری نداشته باشد ولی در صورت عدم درمان و بزرگ شدن مشکل آفرینی کند و عوارض جانبی مانند مشکلات بارداری را در آینده ایجاد نماید. بنابراین درمان به‌موقع و صحیح آن بسیار مهم است.
علائم کیست تخمدان در دختر در صورت پارگی چیست؟
گاهی ممکن است کیست در شرایطی قرار بگیرد که حتی با کوچک‌ترین فشار و ضربه دچار پارگی شود. کیست تخمدان پاره شده (ترکیده) بخصوص اگر کوچک باشد، همیشه علائم ایجاد نمی‌کند. بااین‌حال، گاهی اوقات پارگی کیست تخمدان می‌تواند منجر به درد شدید و خونریزی داخلی شود. درد ناشی از پارگی کیست تخمدان معمولاً ناگهانی و فقط در یک طرف رخ می‌دهد. درد ممکن است در حین فعالیت بدنی مانند ورزش شدید شود. کیست تخمدان پاره شده معمولاً تب و علائم گوارشی ایجاد نمی‌کند. اما در صورت بروز علائمی مانند درد شدید بهتر است سریع‌تر به یک متخصص زنان مراجعه کنید تا هرچه زودتر اقدامات درمانی لازم انجام شوند.
دلایل ایجاد کیست تخمدان چیست؟
بروز کیست تخمدان دلایل زیادی دارد و بیشتر کیست‌های تخمدان سرطانی نیستند. برخی از دلایل ایجاد کیست تخمدان و انواع آن به شرح زیر می‌باشند:
کیست فولیکولار
شایع‌ترین نوع کیست تخمدان کیست فولیکولی است که درنتیجه رشد فولیکول ایجاد می‌شود. هر فولیکول در تخمدان یک کیسه معمولی پر از مایع است که حاوی یک تخمک میباشد. کیست فولیکولار زمانی شکل می‌گیرد که فولیکول در طول چرخه قاعدگی از حد طبیعی بزرگ‌تر شده و باز نمی‌شود تا تخمک ایجاد شده در آن آزاد شود. معمولاً کیست‌های فولیکولی، پس از مدتی خودبه‌خود از بین میروند. اما گاهی نیز به شکل کیست تخمدان باقی می‌مانند.
کیست‌های جسم زرد
کیست جسم زرد مربوط به چرخه قاعدگی شما است. جسم زرد ناحیه‌ای از بافت درون تخمدان است که پس از خروج تخمک از فولیکول ایجاد می‌شود. اگر حاملگی رخ ندهد، جسم زرد معمولاً تجزیه شده و ناپدید می‌شود. بااین‌حال، ممکن است خارج نشده و با مایع یا خون پر شود و به‌صورت کیست روی تخمدان باقی بماند. معمولاً این کیست که تنها در یک طرف یافت می‌شود، هیچ علامتی ندارد و خودبه‌خود برطرف می‌شود.
کیست‌های شکلاتی
آندومتریوز وضعیتی است که در آن سلول‌هایی که به‌طور طبیعی در داخل رحم به‌عنوان یک پوشش داخلی رشد می‌کنند، در مکان‌های دیگری غیر از رحم رشد کنند. تخمدان یکی از محل‌های متداول آندومتریوز است. وقتی آندومتریوز تخمدان فرد را درگیر کند، ناحیه بافت آندومتر احتمالا با گذشت زمان رشد بیشتری خواهد داشت که می‌تواند منجر به خونریزی و یا ایجاد یک کیست پر از خون با محتوای رنگ قهوه‌ای یا قرمز به نام آندومتریوما شود و به این کیست «کیست شکلاتی» گفته می‌شود.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
این بیماری با وجود چندین کیست کوچک در هر دو تخمدان مشخص می‌شود. PCOS با تعدادی از مشکلات هورمونی همراه است و شایع‌ترین علت ناباروری در زنان میباشد.
کیست‌های درموئید
کیست‌های درموئید تومور‌های خوش‌خیم و بدخیم در تخمدان هستند. گاهی اوقات، بافت‌های تخمدان به‌طور غیرطبیعی رشد می‌کنند و بافت‌های دیگر بدن مانند مو یا دندانه را تشکیل می‌دهند. کیست‌هایی که دارای این بافت‌های غیر طبیعی هستند، در واقع تومور‌هایی هستند که تراتوم‌های کیستیک خوش‌خیم یا کیست‌های درموئید نامیده می‌شوند.
آبسه‌های لوله تخمدان
عفونت‌های اندام‌های لگن می‌توانند تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ را درگیر کنند. در موارد شدید، ممکن است فضا‌های کیستیک پر از چرک روی تخمدان‌ها، داخل یا اطراف تخمدان یا لوله‌ها ایجاد شود که این موارد به‌عنوان آبسه‌های لوله تخمدان شناخته می‌شوند. به همین دلیل توصیه می‌کنیم در صورت بروز علائم کیست تخمدان حتماً در اسرع وقت به متخصص مراجعه کنید تا هرچه زودتر درمان انجام شود.
آیا کیست تخمدان می‌تواند باعث سرطان شود؟
بیشتر کیست‌های تخمدان سرطانی نیستند و قابل درمان می‌باشند و داشتن کیست تخمدان باعث سرطان تخمدان نمی‌شود. بااین‌حال، برخی از سرطان‌های تخمدان می‌توانند برخی از کیست‌ها را ایجاد کنند.
کیست تخمدان در دختر چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اولین آیتم‌های مشخص‌کننده کیست تخمدان در دختر‌ها همان علائم کیست تخمدان در دختر است که پزشک را به وجود کیست مشکوک می‌کند. در زنان ممکن است کیست‌های تخمدان توسط پزشک در طول معاینه کامل لگن مشاهده شود. اما در دختران معمولاً باید با استفاده از تکنیک‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی این کیست‌ها را تشخیص داد. سونوگرافی از امواج صوتی برای تولید تصویری از ساختار‌های داخل بدن استفاده می‌کند. تصویربرداری سونوگرافی بدون درد و بی‌ضرر است. در زنان از سونوگرافی‌ترانس واژینال به‌عنوان یک ابزار تشخیصی برای تجسم بهتر تخمدان‌ها با استفاده از یک پروب سونوگرافی نازک در داخل واژن استفاده می‌شود. برای دختران نیز این تکنیک امکان‌پذیر است و اگر پزشک انجام دهنده این کار مهارت کافی داشته باشد می‌تواند بدون آسیب به پرده بکارت این کار را انجام دهد. اما باز هم احتمال پارگی بکارت وجود دارد و به همین دلیل معمولاً برای دختران تا جایی که امکان داشته باشد از سونوگرافی شکمی استفاده می‌شود.
کیست‌ها را می‌توان با روش‌های تصویربرداری دیگر مانند سی‌تی‌اسکن یا اسکن ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) نیز تشخیص داد.
چه روش‌های درمانی برای کیست تخمدان وجود دارد؟
بیشتر کیست‌های تخمدان در زنان در سنین باروری، کیست‌های فولیکولار یا جسم زرد (کیست‌های عملکردی) هستند که به‌طور طبیعی در مدت یک تا سه ماه از بین میروند، اگرچه ممکن است قبل اینکه از بین بروند پاره شده و باعث درد شوند. آن‌ها خوش‌خیم هستند و عوارض طولانی مدت پزشکی ندارند. همه زنان در مقطعی کیست فولیکولار دارند که عموماً مورد توجه قرار نمی‌گیرند.
به‌طور خلاصه، درمان ایده‌آل کیست تخمدان بستگی به علت احتمالی ایجاد کیست‌ها دارد و اینکه آیا علائم در دختران ایجاد شده است یا خیر؟ پزشک با توجه به سن دختر، اندازه (و هرگونه تغییر در اندازه) کیست و ظاهر کیست در سونوگرافی، روش مناسب درمانی را تعیین می‌کند. اگر کیست دچار پارگی و خونریزی قابل‌توجهی شود، در این صورت، جراحی تنها روش درمان است. همچنین اگر توده‌های ایجاد شده بدخیم باشند باید حتماً با عمل جراحی از بین بروند. در غیر این صورت می‌توان آن‌ها را با روش‌هایی مانند دارودرمانی برطرف نمود.
توجه داشته باشید که هیچ راه حل طبیعی و یا خانگی برای درمان کیست تخمدان وجود ندارد و نباید از روش‌های خوددرمانی برای آن استفاده کنید.
سخن پایانی
کیست تخمدان یک کیسه پر از مایع یا مواد نیمه جامد است که در اطراف تخمدان‌ها ایجاد می‌شود. معمولاً این کیست‌ها به‌طور طبیعی یا با مصرف دارو در دختران از بین میروند. علائم کیست تخمدان در دختر شامل درد در شکم، لگن، حالت تهوع و… است که در مقاله به‌طور کامل ذکر کردیم. بسیار مهم است که در صورت بروز علائم هرچه سریع‌تر به یک متخصص زنان خوب و باتجربه مراجعه کنید تا درمان‌های لازم انجام شده و این کیست رشد نکند. زیرا عدم درمان به‌موقع و رشد کیست می‌تواند منجر به پارگی، ایجاد درد‌های شدید، خونریزی‌های شدید و عوارض ناگوار دیگری شود.
معمولاً کیست‌ها توده‌های خوش‌خیمی هستند. اما این موضوع نباید منجر به سهل انگاری در درمان شود. زیرا ممکن است گاهی توده‌ها بدخیم بوده و اگر گسترش یابند تنها راه درمان، خارج کردن تخمدان است که قدرت باروری را کاهش می‌دهد و اگر هر دو تخمدان درگیر شده و نیاز به خارج کردن داشته باشند به‌طور کامل قدرت باروری از بیمار صلب می‌شود.
خوشبختانه در کلینیک تخصصی ما تیمی از متخصصین بسیار باتجربه در این زمینه فعال هستند که می‌توانند شما را به طور کامل ارزیابی کرده و از هر جهتی تحت نظر داشته باشند تا علت اصلی تشخیص داده شده و در صورت نیاز درمان شود. جهت مشاوره یا مراجعه به این کلینیک می‌توانید از لینک‌های موجود در سمت چپ صفحه استفاده کنید
