عفونت قارچی واژن؛ از شایعترین عفونتهای زمینه ساز مشکلات باروری، سقط جنین و زایمان زودرس ، زنان در طول زندگی خود چه در سنین باروری و چه قبل و بعدازاین دوران احتمالاً عفونتهای مختلفی در ناحیه واژینال خود را تجربه کنند. عفونت قارچی واژن یکی از شایعترین عفونتها در میان زنان است که معمولاً خود را با بافتی پنیری شکل، خارش، سوزش و التهاب در ناحیه واژن نشان میدهد. برخی از زنان احتمالاً حتی بیش از چند بار در سال یا قبل و بعد از پریودی عفونت قارچی واژن را تجربه کنند. درمان بهموقع این عفونت تحت نظر یک متخصص زنان خوب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و سهلانگاری در پیگیری درمان میتواند منجر به عواقب مختلفی مانند مشکلات باروری، سقطجنین و … شود.
فهرست مطالب
- عفونت قارچی واژن چیست؟
- عفونت قارچی واژن چه علائمی دارد؟
- کدام شرایط پزشکی منجر به عفونت قارچی واژن شدید یا پیچیده میشوند؟
- عفونت قارچی واژن از چی به وجود میاد؟
- درمان عفونتهای قارچی واژن چطور صورت میگیرد؟
- درمان عفونت قارچی واژن بدون عارضه
- درمان عفونتهای قارچی واژن پیچیده
- درمان عفونت قارچی واژن از نظر طب سنتی
- علل ایجاد عفونتهای قارچی واژن چیست؟
- تشخیص عفونت قارچی واژن چگونه انجام میشود؟
- روشهای جلوگیری از عفونتهای قارچی واژن
- سؤالات متداول در مورد عفونت قارچی واژن
- ریسکها و ملاحظات مربوط به عفونتهای قارچی واژن
- اهمیت مراجعه به یک متخصص برای تشخیص و درمان عفونت قارچی واژن
- سخن پایانی
عفونت قارچی واژن چیست؟
عفونت قارچی واژن ناشی از فعالیت بیشازحد نوعی باکتری است که به نام کاندیدا معروف است و بهطور طبیعی در ناحیه واژن قرار دارد. منتها زمانی که به دلایل مختلف مانند عدم تعادل هورمونی، سبک غلط زندگی و … اسیدیته واژن به هم میریزد شرایط مناسبی برای رشد بیشازحد این قارچ فراهم میشود و نتیجه آن عفونتهای قارچی است.
متأسفانه علائم عفونتهای قارچی مشابه علائم بسیاری از بیماریهای دیگر در زنان است؛ بنابراین تشخیص پزشکی صحیح توسط بهترین دکتر متخصص عفونت زنان در تهران اهمیت بسیار زیادی در روند درمانی این بیماری دارد.
درمانهای این بیماری نیز معمولاً شامل درمان کوتاهمدت برای موارد خفیف یا یک دوره طولانیتر برای موارد پیچیده با انواع داروهای خوراکی و موضعی است. عفونت قارچی واژن نامهای دیگری نیز در علم پزشکی دارد که عبارتاند از:
- عفونتهای مخمری
- کاندیدیاز واژینال
- کاندیدیاز ولوواژینال (VVC)
این عفونت در میان زنان بسیار شایع است و آمارهای پزشکی نشان میدهد که در میان هر 4 زن حداقل 3 نفر از ایشان این نوع از عفونت را حداقل برای یک بار در طول زندگی خود تجربه کرده اند. اگرچه در بسیاری از زنان ممکن است حتی در طول یک سال بیش از چند بار این عفونت تجربه شود.
عفونت قارچی واژن چه علائمی دارد؟
یکی از مهمترین سؤالاتی که پاسخ به آن میتواند شما را از عفونتهای پیچیدهتر که ممکن است خطرآفرین باشند، باز بدارد این است که عفونت قارچی واژن چه علائمی دارد؟
اگرچه ما همیشه توصیه میکنیم معاینات منظم دورهای را نزد یک متخصص زنان باتجربه انجام دهید تا اینطور بیماریها در زمان مناسب شناخته شده و سریعاً درمان شوند اما در فواصل بین این معاینات نیز اگر علائم عفونتهای قارچی را بشناسید میتوانید سریعتر به پزشک مراجعه کرده و درمان شوید.
مهمترین پاسخهایی که میتوان به سؤال علائم عفونتهای قارچی داد عبارتاند از:
- عفونتهای قارچی معمولاً با ترشحات غیرطبیعی غلیظ و سفیدرنگ همراه است که بافتی شبیه به پنیر دلمه شده دارد. این علامت یکی از بهترین شاخصهایی است که میتواند به شما هشدار دهد زمان مراجعه به پزشک فرا رسیده است.
- خارش، سوزش یا تحریک در ناحیه واژن یا فرج به دلیل عفونت قارچی واژن از علائم شایع هستند.
- در صورت عفونتهای پیچیده و درمان نشده ممکن است علائمی مانند درد در ناحیه واژن یا دهانه واژن نیز حس شود.
- احتمال دارد بیمار هنگام ادرار یا مقاربت احساس سوزش داشته باشد.
- ترشحات آبکی هم یکی دیگر از علائم عفونتهای قارچی در زنان است.
- راش پوستی نیز از علائم عفونتهای مخمری شدید است.
همه علائم فوقالذکر بسته بهشدت عفونت و واکنش بدن شما میتواند از خفیف تا بسیار شدید متفاوت باشند. همانطورکه قبلاً هم گفتیم برخی از زنان در طول یک سال حتی بیش از 4 مرتبه این نوع عفونت را تجربه میکنند که در این صورت بهعنوان کاندیدیازیس عودکننده ولوواژینال (RVVC) تشخیص داده میشود.
معمولاً بهترین روش قطعی درمان در این شرایط استفاده از لیزر برای درمان عفونت است که در حال حاضر توسط متخصصان باتجربه و در مراکز تخصصی معتبر و مجهز زنان مانند مرکز تخصصی ما این روش بهخوبی انجام میشود و بسیار کارآمد بوده است.
درواقع اگر شما جزو افرادی هستید که دائماً دچار علائم ناخوشایند عفونتهای مخمری واژینال میشوید میتوانید از طریق لیزر از شر آن خلاص شوید. البته متخصص باید شما را معاینه کند و شرایط شما را بسنجد تا مشخص نماید آیا کاندید خوبی برای این روش هستید یا خیر؟
علاوه بر موارد گفته شده پاسخ دیگری که میتوان به سؤال عفونت قارچی واژن چه علائمی دارد داد شکافهای پوستی یا زخمهای همراه با عفونت قارچی شدید است که در موارد پیچیده رخ میدهد و نیاز به درمان تخصصیتری دارد.
کدام شرایط پزشکی منجر به عفونت قارچی واژن شدید یا پیچیده میشوند؟
شرایط پزشکی که منجر به عفونتهای قارچی پیچیده یا RVVC میشود، عبارتاند از:
- بارداری
- دیابت کنترل نشده
- داشتن سیستم ایمنی ضعیف به دلایل مختلف مانند دلایل ارثی، بیماریهای خاص مانند سرطان و …
- وجود یک نوع قارچ دیگر به جای کاندیدا
لازم به ذکر است عفونت قارچی تنها برای زنان نیست و در مردان نیز رخ میدهد. منتها در مردان، عفونت قارچی میتواند درست روی سر آلت تناسلی مشکلاتی را ایجاد نماید. علائم عفونت قارچی در مردان شامل قرمزی، ترشح غیرطبیعی یا تحریک است. همچنین ممکن است پوست بدن یا دهان را تحت تأثیر قرار دهد.
عفونت قارچی واژن از چی به وجود میاد؟
همانطورکه قبلاً گفتیم عامل اصلی عفونت واژن رشد بیشازحد قارچی به نام کاندیدا در ناحیه واژن است. پاسخ اصلی و کوتاه به سؤال عفونت قارچی واژن از چی به وجود میاد همان قارچ کاندیدا است ولی آنچه مهم است شرایطی است اکثراً خودمان برای رشد بیشازحد این قارچ در ناحیه واژن به وجود میآوریم.
بهعنوانمثال استفاده بیشازحد از دوش واژینال، پدهای معطر، شویندههای دارای اسانس، عدم تعادل هورمونی به دلیل سبک زندگی اشتباه و … همگی شرایط بسیار خوبی را برای رشد بیشازحد این مخمر فراهم میکنند.
در برخی افراد ممکن است علائمی ایجاد نشود ولی در صورت بروز علائم زیر مراجعه به متخصص زنان در اسرع وقت توصیه میشود:
- خارش
- درد
- ترشح غیرطبیعی
درمان عفونتهای قارچی واژن چطور صورت میگیرد؟
درمان عفونتهای قارچی به شدت عارضه ایجاد شده بستگی دارد. عفونتهای شدید و پیچیده علائم بیشتری را ایجاد میکنند. بهعنوانمثال، ممکن است تورم در ناحیه واژن احساس شود یا فرد بهصورت مکرر دچار عفونت شود. در زیر بهطور مختصر روشهای درمان این بیماری را ذکر کردهایم.
درمان عفونت قارچی واژن بدون عارضه
اگر عفونت قارچی شما خفیف باشد معمولاً دو روش درمان خوراکی یا پمادهای موضعی برایتان تجویز خواهد شد. این نوع عفونتها اغلب بعد از انجام یک دوره درمان کامل که معمولاً هم کوتاه و در حد یک الی دو هفته هستند بهبود پیدا میکنند. ازجمله داروهایی که ممکن است متخصص زنان برای این نوع عفونتها تجویز نماید، عبارتاند از:
- بوتوکونازول (Gynazole-1)
- کلوتریمازول (Gyne-Lotrimin)
- میکونازول (Monistat 3)
- ترکونازول (ترازول 3)
- قرص ضد قارچ خوراکی مانند فلوکونازول (Diflucan)
اگرچه برخی از این داروها بدون نیاز به نسخه نیز در داروخانهها عرضه میشوند، متخصصین توصیه میکنند از درمان خودسرانه عفونتهای واژینال پرهیز کنید؛ زیرا هر اشتباهی میتواند منجر به شدیدتر شدن عفونت و عوارض بعدی آن شود. از طرفی هنگام مصرف این داروها بهتر است رابطه جنسی نداشته باشید؛ زیرا ترکیبات موجود در آنها میتواند کاندوم یا دیافراگم را پاره کند.
درمان عفونتهای قارچی واژن پیچیده
در مورد عفونت قارچی واژن پیچیده، درمانها مجدداً شامل استفاده از درمانهای موضعی واژینال یا فرمولاسیونهای خوراکی است و تفاوت در طول دوره درمان و میزان مصرف داروها میباشد. ممکن است برخی از داروها نیز برای جلوگیری از عود مجدد تجویز شود.
درمان عفونتهای پیچیده شامل استفاده از انواع کرم، پماد، قرص یا شیاف واژینال ضد قارچ است که به مدت تقریبی 7 تا 14 روز باید مورد استفاده قرار بگیرند.
اگر علائم شدید باشد، پزشک ممکن است به مدت چند روز داروهای استروئیدی موضعی را نیز برای کمک به کاهش علائم ناراحتکننده در زمانی که داروهای ضد قارچ مؤثر نیست، تجویز کند.
توجه داشته باشید که قبل از استفاده از داروهای ضد قارچ، مهم است که مطمئن شوید که علائم ایجاد شده دقیقاً ناشی از عفونتهای قارچی است و بیماری دیگری ایجاد نشده است.
همچنین باید بدانید استفاده بیشازحد از داروهای ضد قارچ بخصوص اگر لزومی برای استفاده از آنها وجود نداشته باشد میتواند مقاومت مخمرها را افزایش دهد و اگر مجدداً به عفونت قارچی مبتلا شوید دیگر داروهای قبلی ممکن است کارساز نباشند.
اگر داروهای پیشگیریکننده ضروری باشد، این داروها پس از پایان یکی از روشهای درمان فوقالذکر شروع میشوند. ازجمله این روشها میتوان به درمان هفتگی با فلوکونازول خوراکی به مدت 6 ماه یا درمان هفتگی با کلوتریمازول واژینال اشاره نمود. درصورتیکه شریک جنسی شما نیز علائم عفونت قارچی را دارد باید بهصورت همزمان تحت درمان قرار بگیرید.
درمان عفونت قارچی واژن از نظر طب سنتی
روشهای بسیار متعددی بهعنوان درمان عفونتهای قارچی واژن به کمک طب سنتی یا بهصورت خانگی در فضاهای مجازی عنوان میشود؛ اما باید بدانید واکنش بدن افراد به مواد طبیعی مختلف مورد استفاده برای درمان عفونتهای قارچی به روش طب سنتی مانند سرکه سیب، استفاده از جوششیرین و … متفاوت است.
بنابراین اگرچه ما خاصیتهای ضدالتهابی و ضدعفونیکنندگی این مواد را انکار نمیکنیم ولی باید این احتمال را هم بدهید که اگر نسبت به ترکیبات این مواد حساسیت داشته باشید نهتنها عفونت شما درمان نمیشود بلکه ممکن است قارچها مقاومتر شوند یا شرایط بدتر شود.
بهعلاوه ممکن است برخی از حساسیتهای پوستی مانند خشکی واژن، ترک ترک شدن واژن، خارش بیشتر و … نیز ایجاد شود. این در حالی است که داروهای ضد قارچ تجویزشده توسط متخصص کاملاً فرموله شدهاند و احتمال حساسیت نسبت به آنها بسیار کم است؛ بنابراین توصیه میکنیم حتی در صورت تمایل به درمان عفونت قارچی واژن از نظر طب سنتی حتماً ابتدا با متخصص زنان خود مشورت کنید.
علل ایجاد عفونتهای قارچی واژن چیست؟
در قسمتهای قبل که به سؤال عفونت قارچی واژن از چی به وجود میاد پاسخ دادیم گفتیم علت اصلی، رشد بیشازحد مخمر در ناحیه واژینال است. اگرچه مهمترین گونهای که این عفونت را ایجاد میکند کاندیدا آلبیکنس است، اما گونههای دیگر کاندیدا هم ممکن است منجر به عفونت شوند که نیاز به درمان خواهند داشت.
سطوح متعادل مخمر و باکتریها در حالت نرمال بهاندازه مشخصی در واژن وجود دارد، اما اختلال در این تعادل حتی اگر اختلال کوچکی باشد میتواند سبب ایجاد عفونتهای قارچی یا عفونت باکتریایی شود.
لازم به ذکر است عفونتهای قارچی واژن، از نوع عفونتهای مقاربتی (STIs) نیستند، اما میتوانند با روشهایی مانند تماس دهان و ناحیه تناسلی یا در حین مقاربت به دیگران سرایت پیدا کنند. ازجمله مواردی که علل اصلی ایجاد عفونت قارچی واژن هستند، عبارتاند از:
- بارداری
- استفاده از داروهای ضدبارداری هورمونی یا وسایل پیشگیری از بارداری
- دیابت کنترل نشده
- نقص ایمنی
- خشک و تمیز نبودن ناحیه واژن
- رعایت نکردن بهداشت و بی توجهی به تعویض بهموقع پد، تامپون یا فنجان قاعدگی در طول پریودی
- استفاده از لباسزیرهای پلاستیکی به جای لباسهای نخی
- استفاده مداوم از لباسهای تنگ
- عدم تعویض سریع لباس بعد از ورزش و شنا
بهطورکلی نیز هر فعالیتی که فلور معمولی واژن را تغییر دهد مانند استفاده از دوش واژینال میتواند منجر به عفونتهای قارچی واژن شود. عوامل سبک زندگی مانند کمبود خواب، استرس و رژیم غذایی نامناسب نیز از علل ایجاد عفونتهای قارچی هستند.
تشخیص عفونت قارچی واژن چگونه انجام میشود؟
پزشک معمولاً برای تشخیص عفونتهای قارچی واژن سابقه پزشکی شما را بررسی میکند، از شما در مورد علائم ایجاد شده میپرسد و خودش نیز یک معاینه فیزیکی یا لگنی کامل از ناحیه واژن انجام میدهد تا علائم را بهطور دقیقتر بررسی کند.
اگر قبلاً سابقه عفونتهای واژینال را داشتهاید حتماً به متخصص زنان خود اعلام کنید تا در روند درمانی شما نتایج بهتری حاصل شود. گاهی ممکن است پزشک در صورت مشکوک بودن به موارد پیچیدهتر نمونهای از عفونت را به آزمایشگاه بفرستد و تستهای دقیقتری را انجام دهد. معمولاً زمانی که با درمانهای رایج عفونت قارچی واژن از بین نرود، پزشک این آزمایشات را تجویز خواهد کرد.
هنگام تشخیص منبع مطمئن عفونت مخمری واژن، دکتر در مورد سابقه بیماری ها و درمان فرد، ازجمله سابقه هرگونه عفونت مقاربتی یا عفونتهای قارچی قبلی پرس و جو میکند. پسازاینکه شدت و نوع عفونت در این شرایط مشخص شد، درمان آغاز میشود.
روشهای جلوگیری از عفونتهای قارچی واژن
اگرچه برخی شرایط مانند ضعف سیستم ایمنی به دلیل بیماریهای خاص مثل سرطان یا به هم ریختن هورمونها در دوران بارداری را نمیتوان کنترل کرد، روشهای خوبی برای جلوگیری از عفونت مخمری ناشی از دلایل دیگر وجود دارد. ازجمله بهترین اقدامات پیشگیریکننده از عفونت یا جلوگیری کننده از عفونت قارچی واژن مجدد عبارتاند از:
- از دوش واژینال خودداری کنید.
- از دئودورانتهای واژینال یا پدهای دئودورانت یا تامپون خودداری کنید.
- لباسزیر شما بهتر است از الیاف طبیعی و یا پنبه باشد.
- سعی کنید تا حد امکان از شلوارها و دامنهای گشاد استفاده کنید.
- تا حد امکان لباسزیر را با آب داغ بشویید.
- از پوشیدن مداوم جورابشلواری خودداری کنید.
- یک رژیم غذایی سالم و متنوع داشته باشید که سرشار از مواد معدنی، ویتامینها و پروتئین باشد.
- لباسهای خیس مانند مایو را سریعاً بعد از شنا عوض کنید.
- حتیالامکان در وان آب گرم ننشینید.
سؤالات متداول در مورد عفونت قارچی واژن
در این قسمت قصد داریم به برخی از متداولترین سؤالات شما عزیزان در مورد عفونتهای قارچی واژن پاسخ دهیم که عبارتاند از:
آیا پروبیوتیکها میتوانند به پیشگیری از عفونتهای قارچی واژن کمک کنند؟
یکی از روشهای درمان عفونت قارچی واژن از نظر طب سنتی استفاده از مواد پروبیوتیک مانند ماست است. نتایج برخی از تحقیقات نیز صحت این مسئله را نشان میدهند که پروبیوتیکها مانند لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس میتوانند به پیشگیری از عفونتهای قارچی کمک کنند. بااینحال، هنوز اسناد علمی قطعی در این مورد وجود ندارد.
عفونتهای قارچی واژن چطور بر بارداری تأثیر میگذارد؟
همانطورکه در طول مقاله هم گفتیم به دلیل تغییرات شدید هورمونی در دوران بارداری احتمال عفونتهای قارچی واژن در این زمان زیادتر است و درمان نیز با حالت عادی کمی متفاوت خواهد بود؛ زیرا مادران باردار نمیتوانند هر دارویی را استفاده کنند.
در این شرایط معمولاً متخصصان از کرمهای واژینال بهصورت موضعی یا شیاف برای درمان استفاده خواهند کرد. بخصوص درمان خوراکی با فلوکونازول در سه ماهه اول بارداری توصیه نمیشود ولی بر اساس تشخیص پزشک ممکن است بعدازآن استفاده شود.
آیا ممکن است پریودی احتمال عفونتهای قارچی واژن را افزایش دهد؟
قبل و در طول پریودی نیز مانند بارداری هورمونهای بدن تغییر میکنند ولی تغییرات بهشدت بارداری نیست. بااینحال، این تغییرات میتوانند احتمال عفونت را افزایش دهند. از طرفی عدم رعایت بهداشت در این شرایط میتواند عامل اصلی عفونتهای قارچی واژن ناشی از پریودی باشد.
در طول پریودی فرد، عفونت قارچی اغلب از بین میرود، زیرا PH خون بالاتر است و میتواند به بازگرداندن تعادل pH در واژن کمک کند.
آیا UTI میتواند باعث عفونت قارچی واژن در زنان شود؟
عفونتهای مخمری و عفونتهای مجاری ادراری (UTIs) هر دو از شرایط بسیار رایج برای زنان هستند و علائم آنها باید توسط متخصص مورد بررسی قرار بگیرد. این عفونتها معمولاً ارتباطی با هم ندارند ولی ازآنجاییکه یک عفونت میتواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند احتمال دارد بدن نتواند در برابر عفونت بعدی مقاومت داشته باشد. به این دلیل وجود یکی میتواند خطر ابتلا به عفونت دیگر را افزایش دهد.
ریسکها و ملاحظات مربوط به عفونتهای قارچی واژن
واژن محیطی متعادل از انواع باکتریها و مخمرهای خوب دارد. وقتی که این تعادل به هر دلیلی مختل شود، مخمر کاندیدا نیز میتواند بهطور گسترده تکثیر پیدا کرده و منجر به عفونت قارچی واژن شود. ازجمله عوامل خطر ایجاد کننده این عفونت نیز که میتوانند این تعادل طبیعی را مختل کنند، عبارتاند از:
- تجربه تغییرات هورمونی
- استفاده از آنتیبیوتیک
- داشتن رابطه جنسی
- استفاده از مواد معطر هنگام شست و شوی واژن
- تعویض تامپون بعد از مدت طولانی
- پوشیدن لباسزیر خیلی تنگ
اهمیت مراجعه به یک متخصص برای تشخیص و درمان عفونت قارچی واژن
تشخیص عفونت قارچی واژن، بهخصوص وقتی که برای اولین بار دچار آن میشوید، میتواند بسیار دشوار باشد؛ زیرا علائم آن با بسیاری از عفونتهای دیگر مشابه است و تنها یک متخصص زنان خوب و باتجربه با قدرت تشخیصی بالا میتواند بعد از انجام معاینات لازم تشخیص درستی بدهد و از درمان اشتباه، هدر رفتن پول و وقت شما جلوگیری کند.
به همین دلیل است که دریافت یک تشخیص حرفهای بسیار ضروری است. همچنین، اگر عفونتهای قارچی بهصورت مکرر برایتان رخ میدهند مراجعه به یک متخصص زنان خوب بسیار مهم است تا در صورت نیاز از روشهای خاصی مانند لیزر برای درمان قطعی شما استفاده شود.
هر کسی که درد مداوم یا سایر علائم عفونت شدید قارچی واژن را دارد باید با یک متخصص خوب و مجرب در این زمینه مشورت کند. همچنین بهتر است که همه افراد که از نظر جنسی فعال هستند، غربالگریهای منظم STI یعنی بیماریهای مقاربتی را تحت نظر متخصص خود انجام دهند.
سخن پایانی
همانطورکه ملاحظه کردید عفونت قارچی واژن نوعی بیماری شایع در میان زنان است که اکثر زنان آن را در طول دوران زندگی خود حداقل یک مرتبه و برخی افراد بیش از چند مرتبه تجربه میکنند. روشهای درمان این عفونت در صورت تشخیص به هنگام، توسط متخصصان باتجربه، آسان و کوتاه است. انجام معاینات دورهای منظم توسط متخصصان میتواند به تشخیص زودهنگام و درمان سریع این نوع عفونتها کمک کرده و از عوارض ناگوار بعدی مانند مشکلات باروری جلوگیری نماید. شما میتوانید جهت ارزیابیهای دقیق خود برای تشخیص نوع عفونت و دریافت بهترین درمان توسط متخصصان با تجربه و حاذق به مرکز تخصصی زنان مجهز و معتبر ما مراجعه نمایید. شماره تلفنهای رزرو نوبت نیز در بخش تماس با ما برایتان درج شده است.
