زگیل تناسلی، یکی از شایعترین بیماریهای مقاربتی در سراسر جهان طبق آمار چند سال گذشته مرکز تحقیقات ایدز در ایران ابتلا به ویروس HPV که منجر به بروز زگیل تناسلی میشود، به شدت رو به افزایش است و در سالهای اخیر بسیاری از متخصصین عفونی نیز به آن اشاره کردهاند. در این مقاله به اینکه زگیل تناسلی چرا به وجود میآید، از کجا بدانیم به آن مبتلا شدهایم، روشهای درمان اچ پی وی و هر آنچه باید از بیماری زگیل تناسلی بدانید خواهیم پرداخت، با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
بیماری اچ پی وی یا زگیل تناسلی
HPV یا ویروس پاپیلومای انسانی، از نظر دکتر زنان خوب در تهران برای زگیل تناسلی یکی از شایعترین بیماریهای مقاربتی در سراسر جهان است و مسبب تقریباً تمامی بیماریهای سرطان رحم در زنان، سرطان اعضای تناسلی در مردان، سرطان مقعد، سرطان گلو و سرطان واژن است.
شکل زگیل تناسلی یک برجستگی کوچک یا مجموعه از تودههای برجسته در ناحیه تناسلی است که میتواند کوچک، بزرگ، صاف، برجسته و یا به شکل گل کلم باشد، پزشک با معاینه ناحیه تناسلی به راحتی میتواند زگیل تناسلی را تشخیص دهد.
معمولا به علت ارتباط بیماری زگیل تناسلی با روابط جنسی نادرست، کمتر درباره این بیماری صحبت و اطلاع رسانی به صورت عمومی انجام میشود، اما مشکل آنجایی جدی میشود که انواع پرخطر بیماری زگیل تناسلی منجر به بروز سرطان میشود، درحالی که با واکسن به سادگی میتوان از مرگ و میر ناشی از اچ پی وی و سرطان جلوگیری کرد.
اچ پی وی ویروسی است که از طریق تماس پوست با پوست و یا پوست با مخاط که قسمتهای درونی بدن است میتواند منتقل شود. البته صد درصد موارد ابتلا به ویروس اچ پی وی فقط از طریق رابطه جنسی نیست، اما عمدتا راههای سرایت بیماری زگیل تناسلی رابطه جنسی است.
بعضی افراد به علت مراجعه به مراکز درمانی و پزشکی، با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) آلوده شدهاند. برای مثال، در برخی موارد، افراد به دلیل استفاده از دستگاه سونوگرافی داخل واژن در مراکز بهداشتی و درمانی که به درستی عفونتزدایی نشدهاند، به بیماری زگیل تناسلی مبتلا شدهاند. همچنین، انتقال ویروس HPV از مادر به نوزاد در زمان زایمان و در طول دوران بارداری، که موردی نادر است، میتواند رخ دهد.
همچنین افراد میتوانند ویروس اچ پی وی داشته باشند، اما زگیل تناسلی نداشته باشند چراکه اچ پی وی یک مفهوم کلیتر از زگیل تناسلی است.HPV در واقع خانوادهای با بیش از 200 نوع ویروس است و برخی از آنها منجر به زگیل تناسلی میشود و بعضی ممکن است باعث تغییرات در پیشدرآمدی از سرطانها شوند و برخی هم هیچ علائمی ندارند و بدن آنها را دفع میکند.
با تزریق واکسن و یا تشخیص و درمان زودهنگام بیماری زگیل تناسلی میتوان انتظار داشت خطر مرگ ناشی از این سرطانها را به صفر برسانیم. اما در ایران واکسن اچ پی وی جزو برنامه واکسیناسیون ملی نیست و افراد باید خود اقدامات پیشگیرانه و مراقبتی در این زمینه را پیگیر باشند.
زگیل تناسلی چرا به وجود میآید؟
زگیل تناسلی یک بیماری عفونی و مسری است و گاهی با استفاده از کرمهای موضعی درمان میشود. لکههای به جا مانده از زگیل تناسلی معمولاً با گذشت زمان به کمترین حد ممکن میرسند و به طور کلی آسیب جدی به همراه ندارند. با این حال، باید توجه داشت که ویروس HPV در بیش از ده نوع دیگر ممکن است جهش یابد و باعث ایجاد و رشد تودههای سرطانی شود.
بیشتر افرادی که فعالیت جنسی دارند، ممکن است به بیماری زگیل تناسلی مبتلا شوند. بیش از 200 نوع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) وجود دارد و در اکثر موارد، بدن بدون بروز هیچگونه علائمی، عفونت ناشی از این ویروس را دفع میکند. با این حال، برخی از انواع بیماری زگیل تناسلی میتوانند بسیار خطرناک باشند.
عفونت ویروسی پاپیلومای انسانی (اچ پی وی) محدود به ناحیه تماس است یعنی ویروس در سلولهای نزدیک به محل آلوده شده میماند و در تمام بدن پخش نمیشود. چون اچ پی وی معمولا با رابطه جنسی منتقل میشود سلولهای واژن، مقعد، فرج، آلت تناسلی مردان، دهان و گلو را آلوده میکند.
بیماری زگیل تناسلی در زنان عمدتا در دهانه رحم، داخل واژن و داخل مقعد شیوع دارد. اما در مردان، معمولا مناطق بروز زگیل تناسلی شامل آلت تناسلی و اطراف آن، پوست بیضه، کشاله ران و در برخی افراد، نواحی مجاری ادرار هستند.
ابتلا به بیماری زگیل تناسلی در زنان در مقایسه با مردان بسیار خطرناکتر است. زگیلهایی که در اطراف دیوارههای دهانه واژن رشد میکنند، باعث کاهش توان بافت واژن برای بازشدن در زمان زایمان میشوند و به مشکلات جدی منجر میشوند.
تمام افراد یا به این ویروس دچار شده و یا در آینده خواهند شد و در صورت پیشگیری و درمان هیچ جای نگرانی نخواهد بود و نباید از آن ترسید فقط کافیست اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهید تا در موقع بروز عارضه اقدام به موقع داشته باشید.
بیشتر بدانید : بهترین دکتر برای زگیل تناسلی زنان
نشانههای ویروس پاپیلومای انسانی یا اچ پی وی
سلولهای دهانه رحم بیشتر در معرض خطر بوده و آلوده شدن آن منجر به سرطان دهانه رحم که چهارمین سرطان شایع بین زنان است، میشود. نشانههای سرطان ممکن است تا 20 سال طول بکشد که خود را نشان دهند.
اما با غربالگری منظم میتوان تغییرات غیرطبیعی سلولهای دهانه رحم را قبل تبدیل آن به سرطان تشخیص داد، زنان بالای 25 سال باید به طور منظم آزمایش پاپ اسمیر به طور سالانه و یا هر سه سال یک بار با توجه به تشخیص و نظر پزشک انجام بدهند.
در این آزمایش با نمونهبرداری از سلولهای بافت دهانه رحم تغییرات غیرطبیعی تشخیص داده میشود، در این صورت بیمار هر چند سال یک بار این آزمایش را انجام میدهد و چنانچه تغییرات شدید باشد با روشی با نام کولپوسکوپی تحت نظر قرار میگیرد.
در این روش پزشک به وسیله میکروسکوپ بافتهای رحم را معاینه میکند و برای بررسی دقیقتر ممکن است از بافت آن نمونهبرداری نیز انجام شود در برخی موارد نیز ممکن است بافت آسیب دیده کامل برداشته شود.
عفونت اچ وی گلو را که منجر به سرطانهای سر و گردن میشود را درحال حاضر تنها غربالگری تست پاپ اسمیر است که میتواند نشان دهد. تشخیص اچ پی وی به خصوص نوع پر خطر آن از روی ظاهر نمیتوان صورت پذیرد و حتما نیاز به انجام آزمایشهای تخصصی مربوطه است.
متاسفانه انواع پرخطر این ویروس نشانه ظاهری و یا عارضه خاصی ندارد که افراد با مشاهده آنها اقدام به آزمایشهای تشخیصی و درمان کنند و میتوان به آن بیماری خاموش نسبت داد و تنها با غربالگریهای داوطلبانه و معاینات مکرر میتوان از بروز مراتب خطر جدی جلوگیری کرد.
پیشگیری از زگیل تناسلی
زمانی که افراد فعالیتهای جنسی خود را آغاز میکنند باید آن را محدود به یک نفر کنند و مراقب باشند شریک جنسی شان نیز روابط جنسی مختلف نداشته باشد.
استفاده از لوازم بهداشتی برای رابطه جنسی مانند استفاده از کاندوم بسیار موثر است البته کاندوم به طور کامل باعث جلوگیری از اچ پی وی نمیشود ولی خطر آن را خیلی کم میکند.
اما اچ پی وی چطور میتواند به بدن ما آسیب وارد کند؟ چه افرادی در معرض خطر آن هستند؟ و چگونه میتوان این خطرات را به حداقل رساند؟
به طور کلی اچ پی ویها به دو دسته پرخطر و نسبتا کمخطر تقسیمبندی میشوند که دسته کمخطر به بروز زگیلهای تناسلی و پرخطر منجر به سرطان میشوند. خوشبختانه واکسنهای اچ پی وی و آزمایشهای غربالگری دهانه رحم میتوانند از برخی سرطانها و بیماریهای دیگر پیشگیری کند.
انجام تستها و آزمایشات تشخیصی مکرر، واکسیناسیون، مراقبتهای بهداشتی و افزایش سطح آگاهیهای لازم در این زمینه از اصلیترین عوامل پیشگیرانه بروز زگیل تناسلی میباشد. سازمان جهانی بهداشت برای کاهش میزان بروز زگیل تناسلی در جمعیتهای بالینی، اچ پی وی و سرطان دهانه رحم در زنان، برای دختر بچهها سنین 9 تا 15 سال که قبل از فعال شدن قوای جنسیشان است به واکسینه شدن توصیه میکند.
واکسن اچ پی وی یک واکسن نسبتا جدید بوده، محدودیت تعدادی در دنیا دارد و در چند نوع موجود است که انواع آن مربوط به تعداد ظرفیتهای آن میشود که قادر به از بین بردن چندین نوع ویروس پاپیلومای انسانی هستند.
استفاده از پروتکلهای محافظتی مانند استفاده از کاندوم در طول رابطه جنسی به منظور پیشگیری از انتقال ویروس پاپیلومای انسانی اچ پی وی و بیماری زگیل تناسلی مفید است. سه نوع واکسن ایمن و مؤثر وجود دارند که همه آنها وظیفه هدف قرار دادن ویروسهایHPV در ظرفیت های مختلف را دارند.
این واکسنها دو یا سه دوز دارند که در فاصله زمانیهای چند ماهه تزریق میشود. اثر بخشی این واکسنها تنها در صورت تکمیل پروسه تزریق و تمام کردن تمام دوزهای آن امکان پذیر است.
به طور کلی قبل از فعال شدن نوجوانان از نظر جنسی توصیه میشود مراحل تزریق واکسن اچ پی وی در برنامه والدین باشد تا بیشترین تاثیرگذاری را در بهترین سن فراهم شود. بیشتر کشورها حدود سنی 15 سال را برای این امر در نظر میگیرند اما سازمان جهانی بهداشت سنین زیر 15 سال و بعد از 9 سال را نیز توصیه میکند.
در پاسخ به این سوال که آیا با یک بار تزریق واکسن میتوان به اثر محافظتی آن دست یافت و آیا دیگر نیازی به استفاده مجدد از واکسن هست یا خیر؟ در ابتدا باید به این موضوع اشاره شود که واکسنها در انواع مختلفی موجود میباشد.
واکسن گارداسیل شرکت مرک از اولین واکسنها بود اما اکنون تعداد بیشتری از واکسنها در کشورهای مختلف درحال ساخت و گرفتن تایید سازمان بهداشت جهانی هستند که در دوزهای مختلف و نوع اثرگذاریهای متفاوت موجود هستند با این حال موجودی واکسنها پاسخگوی نیاز جهانی در حال حاضر نیست و تقریبا سالانه کمتر از 100 میلیون دوز در جهان از این واکسنها تولید میشود.
به همین ترتیب میزان ماندگاری و اثرگذاری این واکسنها با هم یکسان نیست، اما طبق آخرین گزارشهای سازمان جهانی بهداشت در صورت استفاده از واکسن گارداسیل کمپانی مرک تزریق از یک دوز آن به طور کلی برای تمام عمر افراد کافی است.
بهتر است قبل از ابتلا به منظور پیشگیری از زگیل تناسلی واکسیناسیون انجام شود و بعد از ابتلا به اچ پی وی توصیه تزریق واکسن نمیشود چراکه قبل از ابتلا مهم است بدن در برابر این ویروس مقاوم باشد.
روشهای درمان زگیل تناسلی
بیش از 80 درصد موردهای ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی اچی پی وی با گذشت 2 سال بدون ایجاد مشکلات و عوارض خطرناک در سیستم ایمنی افراد از بین میرود. با این حال، در برخی موارد، این ویروس در بدن باقی میماند و میتواند منجر به سرطان در زنان و همچنین در مردان شود.
همچنین با از بین رفتن زگیل تناسلی نمیتوان با قاطعیت گفت ویروس اچ پی وی هم از بین رفته است و پزشک باید در این رابطه نظر نهایی را بدهد. متاسفانه در حال حاضر هیچ درمانی برای از بین بردن خود ویروس یافت نشده و درمانهای موجود برای از بین بردن علائم بیماری به کار گرفته میشود.
سیستم ایمنی بدن قادر است بسیاری از گونههای اچ پی وی را پیش از هر آسیب ممکن است از بین ببرد به طوری که افراد حتی متوجه آلودگی خود این بیماری نمیشوند. برخی از انواع دیگر ویروس اچ پی وی مانند HPV6 – HPV11 سلولهای بافت آلوده شده را تغییر میدهند که این ممکن است به زگیل تناسلی تبدیل شود.
اما در برابر زگیل تناسلی در نواحی که باعث آزار نسبتا زیادی میشود و یا با سوزش و یا حتی ایجاد دردی ناراحت کننده همراه هستند چه اقداماتی میتوان انجام داد ؟ معمولا در ابتدا درمانهای موضعی که با کرم و پماد طی مراحل مکرر در چند هفته میتوان به درمان زگیل تناسلی پرداخت.
چنانچه این روش موثر نباشد، درمان به روشهای مختلف جراحی را نیز داریم و یا سوزاندن، برش زدن، لیزر کردن و همچنین فریز کردن زگیل تناسلی که به طور مستقیم به رفع این مشکل میپردازند.
- ♦ سوزاندن (Cauterization): در این روش، از یک ابزار سوزن یا الکتروکوتر برای سوزاندن زگیلها استفاده میشود. این روش میتواند به طور موضعی و مستقیم به رفع زگیل تناسلی منجر شود.
- ♦ برش زدن (Curettage): در این روش، با استفاده از یک ابزار ویژه به نام کورتاژ، زگیلها از روی پوست بریده میشوند. این روش ممکن است با جراحی موضعی یا با استفاده از بخیه همراه باشد.
- ♦ لیزر کردن (Laser Therapy): لیزر میتواند برای تخریب زگیلها استفاده شود. با برخورد اشعههای لیزر بافت زگیلها از بین میرود. این روش اغلب در مواردی که زگیلها در مناطق حساس قرار دارند، استفاده میشود.
- ♦ فریز کردن (Cryotherapy): در این روش، زگیلها با استفاده از مادهای مثل نیتروژن مایع فریز میشوند. فریز کردن باعث تخریب زگیلها میشود و از بین برده میشوند که طی چند جلسه ممکن است انجام شود.
همه این روشها به طور مستقیم بر روی زگیلها تأثیر میگذارند و به رفع مشکل زگیل تناسلی کمک میکنند. با این حال، هر روشی مزایا و معایب خود را دارد و برای انتخاب روش مناسب برای درمان بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
برای درمان میتوانید به متخصص پوست مراجعه کنید البته متخصصین عفونی، اورولوژی، مجاری ادرار، زنان و یا حتی پزشک عمومی نیز میتوانند در درمان زگیل تناسلی به بیماران کمک کنند.
منشاء تمامی داروهای درمانی زگیل تناسلی گیاهی است، اما آیا به طور مستقیم استفاده از داروهای گیاهی برای درمان زگیل تناسلی موثر است؟ متاسفانه درباره بیشتر داروهای گیاهی مطالعه مناسبی انجام نشده است و تاکنون نظری در رابطه با درمان قطعی با گیاهان دارویی ارائه نشده است.
همچنین داروهای گیاهی معمولا به طور خالص در دسترس نیستند و این بدان معناست که میتواند همراه با خواص خوب که دارند برخی معایب و ضررهایی به همراه داشته باشد که منجر به بروز عوارض شود.
اما در داروهای گیاهی نیز برای زگیل تناسلی روشهای درمانی به صورت محلولهای اسیدی و یا پمادهای گیاهی موجود میباشد و مورد استفاده قرار میگیرد اما اغلب پزشکان متخصص استفاده از این داروهای گیاهی بدین شکل را توصیه نمیکنند.
برای درمان سرطانهای پرخطر که منجر به بروز سرطان میشود مرحله تشخیص به موقع بسیار مهم است. عملهای جراحی معمولا تنها راه درمان این سطح از بیماری است و چنانچه میزان پیشرفت سلولهای سرطانی زیاد باشد شدت عمل جراحی نیز در برداشتن بافتهای آلوده بیشتر خواهد بود.
در ادامه این جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی نیز در صورت پیشرفته بودن سرطان انجام میشود. برخی روشهای درمانی پیشرفته نیز جدیدا در حال انجام است که با استفاده از داروهای خاصی به هدف قرار دادن بافتها و سلولهای سرطانی میپردازند.
تشخیص اینکه کدام روش درمانی مناسب شماست با پزشک متخصص است که با بررسی آزمایشهای لازم و نمونه برداری از زگیل تناسلی و بافتهای مورد نظر تصمیم به انتخاب روش درمانی میگیرد.
سخن پایانی
زگیل تناسلی یک مشکل شایع است که در صورت عدم درمان آن میتواند عوارض خطرناکی را به وجود آورد. در این مقاله علل به وجود آمدن زگیل تناسلی کامل شرح داده شد همچنین توصیه پزشکان پیرامون پیشگیری آن به مراتب جدیتر بوده و نباید اجازه داد با پیشرفت بیماری به مرحله درمان تهاجمی برسیم.
