همه می‌دانیم که کانسر رحم یک بیماری جدی است که از رشد بی‌رویه سلول‌های داخل رحم ناشی می‌شود. گرچه عواملی مثل ژنتیک که خارج از کنترل ما هستند می‌توانند در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشند، اما نباید از تاثیر سبک زندگی‌مان غافل شویم. مشاوره با دکتر زنان متخصص سرطان رحم می‌تواند در فهم بهتر ریسک‌ها و راه‌های پیشگیری از این بیماری مفید باشد. شاید خیلی از ما فکر کنیم که جلوگیری از سرطان رحم کار سختی است، اما واقعیت این است که با رعایت نکات سلامتی و تغییر در روش زندگی می‌توانیم خطر ابتلا به سرطان رحم را کاهش دهیم. این سؤال که چگونه می‌توان از ابتلا به سرطان رحم جلوگیری کرد، شاید در ذهن بسیاری از ما باشد. خبر خوب این است که راه‌هایی برای پیشگیری وجود دارد. اگر دوست دارید بیشتر بدانید و بفهمید چگونه می‌توانید از این بیماری پیشگیری کنید با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
- آیا روشی برای پیشگیری از سرطان رحم وجود دارد؟
- علل و عوامل اصلی مبتلا شدن زنان به سرطان رحم چیست؟
- برای جلوگیری از کانسر رحم چه باید کرد؟
- افراد مستعد سرطان رحم و راهکارهای پیشگیری برای آنها
- علائم و زنگ خطرها در سرطان رحم
- از چه سنی باید به فکر جلوگیری از سرطان رحم باشیم؟
- جلوگیری از سرطان رحم بعد از بهبودی این بیماری
- سخن پایانی
آیا روشی برای پیشگیری از سرطان رحم وجود دارد؟
متأسفانه این روزها خیلی از بانوان مبتلا به انواع سرطان‌ها می‌شوند که یکی از شایع‌ترین آنها کانسر رحم است. هر فرد علائم ناخوشایندی را برحسب درجه بیماری تجربه می‌کند که به طور مداوم به او گوشزد می‌کند که ای‌کاش روش‌های پیشگیری از این بیماری‌های سخت را می‌دانستم. اگر می‌خواهید به کانسر رحم دچار نشوید، در ابتدا باید بدانید که علت‌های اصلی به‌وجودآمدن آن چیست و برحسب آن چه روش‌هایی را می‌توان در پیش گرفت که از ابتلا به این بیماری در امان بود. در ادامه علل ابتلا به این بیماری و روش‌های پیشگیری از سرطان رحم ذکر شده است که انتظار می‌رود آنها را مطالعه کنید تا هر چه بیشتر با چنین زنگ خطرهایی آشنا شوید.
علل و عوامل اصلی مبتلا شدن زنان به سرطان رحم چیست؟
علل و عوامل اصلی مبتلا شدن زنان به کانسر رحم شامل موارد زیر است:
- عفونت‌های ویروسی: عفونت مربوط به ویروس‌های HPV (Human Papillomavirus) از جمله عوامل اصلی ابتلا به سرطان رحم محسوب می‌شوند. این ویروس می‌تواند تغییراتی در سلول‌های رحم ایجاد کرده و فرآیند سرطان‌زایی را آغاز کند.
- ژنتیک: وجود تاریخچه خانوادگی ابتلا به سرطان رحم نیز یک عامل مهم در افزایش خطر ابتلا به این نوع سرطان است. افرادی که در خانواده خود سابقه ابتلا به سرطان رحم دارند باید به صورت منظم مورد بررسی قرار گیرند. البته اگرچه نمی‌توان این عامل را نمی‌توان به‌هیچ‌عنوان تغییر داد ولی با دانستن یک سری تدابیر می‌توان از روند پیشرفت آن جلوگیری کرد و با درمان‌های به‌موقع از شر چنین بیماری خلاص شد.
- چاقی: چاقی نیز به عنوان یک عامل خطرزا برای سرطان رحم شناخته شده است. چاقی می‌تواند سطح هورمون‌ها را تغییر داده و بخشی از فاکتورهای مؤثر در بروز سرطان رحم باشد.
- استفاده از هورمون‌ها: استفاده طولانی‌مدت از هورمون‌ها به ویژه هورمون‌های زنانه مثل استروژن بدون مصرف همزمان پروژسترون ممکن است خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد. هورمون‌درمانی به‌خصوص در زنان یائسه یکی از علل مبتلا شدن آنها به کانسر رحم است.
- سن: با پیر شدن، خطر ابتلا به سرطان رحم نیز افزایش می‌یابد. بالاترین شيوع در زنان بالغ و پس از يافتن يائسگي ديده مي‌شود. سن ۵۰ سال به بالا در شرایط قرارگیری به ابتلا به کانسر رحم هستند.
- تغذیه ناسالم: تغذیه ناصحیح نیز یکی از عمده‌ترین دلایل ابتلا یک زن به کانسر رحم است. متأسفانه مصرف بی‌رویه غذاهای فرآوری و استفاده زیاد از گوشت قرمز، مواد قندی و کربوهیدرات‌ها باعث ابتلا فرد به این گونه سرطان‌ها می‌شود.
- مصرف دخانیات نیز از دلایل اصلی ابتلا فرد به انواع سرطان‌های مخصوص زنان است. مطالعات نشان داده است که مصرف تنباکو یکی از عوامل خطرآفرین برای سرطان دهانه رحم است.
برای جلوگیری از کانسر رحم چه باید کرد؟
متأسفانه، دوران یائسگی با کاهش استروژن در بدن یک زن شروع می‌شود و کمبود این هورمون می‌تواند سبب تولید انواع بیماری‌ها شود. به‌علاوه ترشح کم هورمون استروژن منجر به نازک شدن مخاط دهانه رحم شده و این امر می‌تواند عفونت مجاری واژن، عفونت ادراری، عفونت مثانه و موارد دیگر را به همراه داشته باشد. تغییرات خلق‌وخو نیز یکی دیگر از عوارض پایین‌بودن استروژن در بدن یک زن یائسه است که می‌تواند منجر به انواع بیماری‌های روحی شود. همه این عوامل در کنار هم خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها از جمله کانسر رحم را برای یک زن به دنبال خواهد داشت؛ حال سؤال اینجاست که در این دوران برای پیشگیری از سرطان رحم چه‌کارهایی باید انجام دهیم؟
شاید به جرأت بتوان گفت مؤثرترین راه برای ممانعت از ابتلا سرطان رحم، معاینات دوره‌ای و تشخیص زودهنگام سرطان است. علاوه بر این مورد رعایت یک سری اصول پایه زیر می‌تواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند:
- مورد مهم اینکه تزریق واکسن گارداسیل برای جلوگیری از مبتلا شده به بیماری اچ‌پی‌وی به‌عنوان یک ضرورت برای همه بانوان توصیه شده است. میزان دوز برای سنین مختلف، متفاوت است و باید زیر نظر پزشک انجام شود.
- طبق آن چه برای جلوگیری از ابتلا به هر بیماری توصیه شده یک رژیم غذایی اصولی و درست است که در آن میوه‌جات و سبزیجات باید به میزان فراوان مصرف شود و در کنار آن انواع قند، کربوهیدرات، گوشت قرمز و مواردی ازاین‌دست به میزان حداقل، مصرف شود.
- مصرف انواع دخانیات و نوشیدنی‌های الکلی برای هر سن و سالی ممنوع است.
- کمبود انواع ویتامین و املاح معدنی را جدی بگیرید و در صورت نیاز مکمل‌های دارویی در این زمینه مصرف کنید.
- روزی حداقل نیم ساعت ورزش را در برنامه روزانه خود بگنجانید.
- از عوامل استرس‌زا به طور جد دوری کنید. متأسفانه عدم سلامت روان می‌تواند از دلایل اصلی ابتلا افراد به انواع سرطان‌ها باشد.
- ارتباط جنسی شما باید ایمن باشد و نباید این مورد را فراموش کنید؛ یعنی اینکه اگر از سلامت جنسی شریک جنسی‌تان مطمئن نیستید، حتماً از لوازم بهداشتی مثل کاندوم استفاده کنید.
- میزان قند و فشار خونتان را به طور مداوم چک کنید که دچار بیماری دیابت و فشارخون نشوید؛ چرا که این دو بیماری پایه‌ی به‌وجودآمدن انواع بیماری‌های سخت در بدن هستند.
- اگر دچار سندروم تخمدان پلی‌کیستیک هستید، درمان آن را به طور قطعی انجام دهید و همیشه تحت‌نظر پزشک معالج خود باشید. متأسفانه کیست تخمدان می‌تواند به کانسر رحم تبدیل شود.
لازم به ذکر است که در دوران یائسگی به دلیل تحلیل بدن، بسیاری از ویتامین‌ها و املاح بدن از بین خواهد رفت و به‌نوعی باید آن را به‌صورت مصنوعی به بدن تزریق کرد؛ لذا همه زنان یائسه موظف هستند که زیر نظر یک پزشک زنان باشند تا داروهای موردنیاز بدنشان تجویز شود. همچنین رژیم غذایی مناسب و انجام فعالیت‌های ورزشی از جمله توصیه‌های دیگر برای سلامتی در این دوران است.
علاوه بر موارد ذکر شده، زنان با سنین بالای 55 سال در معرض ابتلا به بیماری قند و فشارخون هستند و همین دو بیماری می‌تواند خطر ابتلا به کانسر رحم را افزایش دهد. بنابراین هر بانوی یائسه‌ای موظف است که کنترل قند و فشارخون را در برنامه سلامتی خود قرار دهد. نکته قابل ذکر دیگر اینکه، از آن‌جا که در دوران یائسگی، عادت ماهیانه به طور کامل قطع می شود، مشاهده هر نوع خونریزی از رحم، نشانه یک مشکل جدی در شما است که باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد.
افراد مستعد سرطان رحم و راهکارهای پیشگیری برای آنها
اولین گروه افرادی که مستعد ابتلا به کانسر رحم هستند، کسانی هستند که از طریق وراثت دچار این بیماری شده‌اند. البته رعایت اصولی که پیش‌تر در رابطه با پیشگیری از این نوع سرطان ذکر شد می‌تواند کمک کند که اگر فرد به این بیماری دچار شد از نوع خوش‌خیم باشد و با مصرف داروهایی جزئی درمان شود. از جمله موارد دیگری که می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به کانسر رحم کند، به‌قرار زیر است:
- افرادی که سیگار، مشروبات الکی و سایر دخانیات دیگر مصرف می‌کنند.
- افرادی که ناخواسته یا خواسته به بیماری ایدز مبتلا شده‌اند.
- افرادی که تابه‌حال زایمانی نداشته‌اند.
- افرادی که بیش از سه زایمان را تجربه کرده‌اند.
- افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند یا ویتامین دی بدنشان از حد نرمال پایین‌تر است.
- زنانی که در سنین پایین رابطه جنسی پرخطر داشته‌اند.
- زنانی که با مردانی رابطه دارند که ختنه نشده‌اند.
- زنانی که به دلایلی مثل عدم رعایت بهداشت، دچار زگیل‌های تناسلی شده‌اند.
- زنانی که با چند شریک جنسی رابطه دارند.
- زنانی که با مردی مقاربت می‌کنند که او با چند شریک جنسی رابطه دارد.
- زنانی که اضافه‌وزن به‌خصوص در ناحیه شکم و زیر شکم دارند.
- افرادی که اصلاً ورزش نمی‌کنند.
- افرادی که داروهای سرخود استفاده می‌کنند.
- زنانی که دچار قاعدگی زودرس در سنین زیر 12 سال شده‌اند.
- افرادی که دچار به‌هم‌ریختگی هورمون‌های زنانه هستند.
- افرادی که هورمون‌درمانی انجام می‌دهند.
اکنون سؤال اکثر افراد این است که چگونه می‌توان از سرطان رحم پیشگیری کرد؟ جوابش بسیار ساده است، اکثر شرایط ذکر شده در بالا به دست خود انسان است و می‌تواند از قرارگیری در آن موقعیت‌ها به‌دور باشد.
علائم و زنگ خطرها در سرطان رحم
متأسفانه کانسر رحم سن‌وسال نمی‌شناسد و ابتلا به این بیماری از هیچ‌کس به‌دور نیست. تنها نکته قابل‌ذکر اینکه برخی علائم می‌تواند نشان‌دهنده بیماری جدی در بدن یک زن باشد؛ بنابراین هر بانو موظف است با دیدن برخی نشانه‌ها سریعاً به پزشک مراجعه کند. از جمله علائم و زنگ خطرها که می‌تواند نشانه کانسر رحم باشد به‌قرار زیر است:
- خونریزی‌های غیرمعمول در خارج از زمان عادت ماهیانه
- ترشحات چرکی و بدبو از رحم
- وجود خون در هنگام خروج ادرار و مدفوع
- کاهش وزن یکباره و بدون دلیل
- تکرر و بی‌اختیاری ادرار
- درد در هنگام خروج ادرار
- درد مزمن زیر شکم
- درد در هنگام مقاربت با همسر
- درد مزمن و مکرر در لگن و کمر
- متورم‌شدن یک یا دو پا
- احساس وجود توده در زیر شکم
- لکه بینی‌های مکرر بعد از پایان‌یافتن دوران قاعدگی
- عفونت ادراری مکرر
- کاهش اشتها
- خستگی مزمن و مکرر
- نفخ بیش از حد زیر شکم
- یبوست یا اسهال بدون دلیل
علاوه بر موارد ذکر شده گاهی اوقات برخی ناراحتی‌های معده نیز دلیل بر بیماری‌های رحمی است. پس اگر به طور مکرر بدون‌سابقه معده درد، دچار ناراحتی‌های معده شُدید آن را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید. البته الزاماً معده درد، دلیل بر داشتن این بیماری نیست. حال سؤال اینجا است که برای پیشگیری از سرطان رحم چه باید کرد؟ در جواب باید گفت که هر بانو موظف است با دیدن چند نشانه جدی به طور مکرر به متخصص زنان مراجعه کند. معمولاً پزشک در ابتدا رحم را با معاینات بالینی بررسی می‌کند. درصورتی‌که نیاز به انجام آزمایشات تکمیلی مثل سونوگرافی، آزمایش خون و مواردی ازاین‌قبیل باشد، متخصص موردنظر آن را به بیمار توصیه خواهد کرد.
از چه سنی باید به فکر جلوگیری از سرطان رحم باشیم؟
متأسفانه در دنیای امروزی سن ابتلا به کانسر رحم بسیار کاهش‌یافته است. آمارها نشان داده که دختران جوان هم به این بیماری سخت دچار شده‌اند. دلیلش هم در ابتدا رژیم غذایی نادرست و عدم فعالیت‌های ورزشی مناسب است و در موارد بعدی مشاهده برقراری روابط جنسی نامشروع در برخی جوانان کم‌سن و سال میباشد. طبق این آمارها باید گفت که دختران جوان بالای 20 سال باید به فکر پیشگیری از این بیماری باشند و هر سه سال یک بار غربالگری‌های مخصوص بانوان از جمله تست پاپ اسمیر را انجام دهند. طبق نظر پزشکان اگر 3 بار متوالی تست‌های غربالگری طبیعی بودند می‌توان این آزمایشات را به 5 سال یکبار تغییر داد.
زنان 65 سال به بالا نیز باید این تست‌ها را انجام دهند. چنانچه بعد از سه بار تست، تمامی آزمایشات طبیعی بود دیگر نیازی به انجام مجدد آن نخواهند داشت. بانوانی که رحم‌شان را به طور کامل از بدن خارج کرده‌اند، نیازی به انجام غربالگری‌ها ندارند، مگر اینکه زمینه پیش‌سرطان داشته باشند. در حال حاضر بسیاری از متخصصان زنان، تزریق واکسن گارداسیل را از سن 9 سالگی به بعد پیشنهاد می‌دهند تا افراد از این سنین، نسبت به دچارشدن به این بیماری سخت، ایمن باشند.
جلوگیری از سرطان رحم بعد از بهبودی این بیماری
بیمارانی که بعد از یک دوره تحمل بیماری سخت کانسر رحم بهبود پیدا می‌کنند، نباید خیالشان را راحت کنند که دیگر به این بیماری دچار نخواهند شد. متأسفانه نیمی از بیماران بهبودیافته از سرطان رحم دوباره به این بیماری مبتلا می‌شوند. پس باید گفت که امکان ابتلا مجدد وجود دارد. بنابراین هر بیمار برای جلوگیری از مبتلا شدن اولاً باید چکاپ‌های پزشکی را به‌صورت دوره‌ای انجام دهد تا در صورت عود بیماری در مراحل اولیه تشخیص‌داده‌شده و روند درمان آسانی سپری شود. علاوه بر این هر بیمار باید به نکات زیر دقت کافی داشته باشد:
پس از بهبودی از سرطان رحم، احتمال بازگشت بیماری وجود دارد، اما خوشبختانه بر اساس مطالعات این خطر به طور کلی کمتر از 5٪ است. این به معنای آن است که اکثر بیماران پس از درمان، زندگی نسبتاً بدون نگرانی از بازگشت بیماری را تجربه می‌کنند. با این حال برای کاهش بیشتر این خطر و حفظ سلامتی، رعایت چند نکته کلیدی ضروری است:
نکات کلیدی پس از درمان
- پیگیری منظم با پزشک: مراجعه به پزشک متخصص برای انجام آزمون‌ها و معاینات دوره‌ای اهمیت بالایی دارد. این نوبت‌ها فرصتی برای بررسی سلامت عمومی و اطمینان از عدم بازگشت بیماری فراهم می‌آورد.
- حفظ سلامت فیزیکی: توجه به تغذیه سالم، حفظ وزن در محدوده ایده‌آل و انجام منظم ورزش می‌تواند به کاهش خطر بازگشت بیماری کمک کند. فعالیت‌های بدنی نه تنها بدن را قوی نگه می‌دارد بلکه سیستم ایمنی را نیز تقویت می‌کند.
- توجه به سلامت روانی: مدیریت استرس و اضطراب از طریق فعالیت‌های آرامش‌بخش، مشاوره یا روان‌درمانی می‌تواند تأثیر قابل توجهی در پیشگیری از بازگشت بیماری داشته باشد. سلامت روانی هم می‌تواند به اندازه سلامت جسمی موثر باشد.
عوامل کمک‌کننده به کاهش خطر عود
- کاهش استرس و اضطراب: یافتن راه‌هایی برای مدیریت استرس می‌تواند تأثیر مثبتی بر سلامت عمومی داشته باشد.
- حفظ وزن سالم: اجتناب از اضافه وزن یا چاقی می‌تواند خطر بسیاری از بیماری‌ها از جمله بازگشت سرطان را کاهش دهد.
- انجام منظم فعالیت بدنی: ورزش منظم به بهبود عملکرد قلبی-عروقی، تقویت سیستم ایمنی و حفظ تعادل هورمونی کمک می‌کند.
با پیروی از این راهنمایی‌ها و همکاری نزدیک با تیم پزشکیتان می‌توانید احتمال بازگشت سرطان رحم را کاهش دهید. به‌طورکلی پزشک هر بیمار توصیه‌هایی را به او در زمینه پیشگیری از ابتلا مجدد خواهد کرد که باید جدی گرفته شود.
سخن پایانی
در این مقاله در رابطه با علل سرطان رحم، افرادی که مستعد به ابتلا به این بیماری هستند و زنگ خطرها و علائمی که در صورت مشاهده باید جدی گرفته شود صحبت شد. همچنین بهترین راه‌های برای ممانعت از ابتلا به سرطان رحم را نیز ذکر شد. متأسفانه سن ابتلا به این بیماری بسیار پایین آمده و خیلی از دختران کم‌سن و سال به دلایل رعایت نکردن یک سری اصول بهداشت جنسی دچار کانسر رحم می‌شوند. همیشه سؤال این است که برای جلوگیری از سرطان رحم چه باید کرد؟ در جواب باید گفت که در درجه اول از قرارگرفتن در موقعیت‌هایی که امکان مبتلا شدن به عفونت‌های تناسلی را بیشتر می‌کند دوری کنند. در درجه دوم اگر به دلایل نامشخص به این بیماری دچار شدند با دیدن یک یا چند علامت ابتدایی در خود، نسبت به درمان اقدام کنند. اگر شما هم به این بیماری مبتلا هستید یا نگران ابتلا به این بیماری هستید توصیه می‌کنیم با پزشک متخصص ما در ارتباط باشید. با این کار علاوه بر معاینات داخلی، آزمایش‌های تکمیلی برایتان تجویز شده و هر چه سریع‌تر نسبت به راه درمان درست و قطعی تصمیم‌گیری خواهد شد.
