وقتی سرطانی تنها مخصوص زنان باشد جامعه آماری و تحقیقات صورت گرفته روی آن هم با محدودیتهایی همراه میشود. همچنین نگرانیها درباره ابتلا به آن و حساسیت جامعه درگیر با این بیماری هم بالاتر از حد معمول میشود. این همان اتفاقی است که درباره سرطان رحم رخ داده است. سرطان رحم که به عنوان سرطان آندومتر نیز شناخته میشود نوعی سرطان است که رحم زنان را درگیر می کند. رحم اندام گلابی شکل در لگن زنان است که مهمترین کارکردش محافظت از جنین از بدو تشکیل تا لحظه تولد در بدن زنان باردار است در این مقاله با بررسی دکتر زنان متخصص سرطان رحم میخواهیم بپردازیم که علت سرطان رحم چیست و چرا زنان به این بیماری مبتلا میشوند.
فهرست مطالب
نگاهی به آناتومی رحم
برای اینکه به این سوال پاسخ دهیم که دلایل سرطان رحم چیست بدنیست اطلاعی هم از آناتومی و کارکرد آن داشته باشیم. همانطور که اشاره کردیم رحم عضوی گلابی شکل است که در لگن زن بین مثانه و راست روده قرار دارد. رحم را اغلب با کارکرد مهماش در حفاظت از جنین میشناسند اما این عضو بدن زنان مسئول چندین عملکرد مهم نظیر فرایند قاعدگی بارداری و زایمان هم هست. رحم از سه لایه بافتی تشکیل شده است:
لایه داخلی به نام آندومتر که بسیار تخصصی است و برای عملکرد قاعدگی و تولید مثل ضروری است.
لایه میانی یا میومتر که بیشتر حجم رحم را تشکیل میدهد و لایه عضلانی است که عمدتاً از سلول های ماهیچه صاف تشکیل شده است و در نهایت لایه بیرونی.
در یک دسته بندی دیگر رحم انسان را به دو بخش فوقانی و تحتانی تقسیم میکنند که بخش فوقانی شامل:
⦁ فوندوس
⦁ لولههای فالوپ
⦁ تخمدان
⦁ لیگامان
همچنین بخش تحتانی شامل:
⦁ بدنه رحم
⦁ ایستموس
⦁ سرویکس (دهانه رحم)
⦁ واژن
این دو بخش را در اصطلاحات پزشکی «میومتر» و «آندومتر» مینامند. آندومتر لایه داخلی یا پوشش داخلی است که بیشترین احتمال ابتلا به سرطان در آن وجود دارد و سرطانهایی که در بخش عضلانی رحم یا همان میومتر ایجاد میشوند بسیار نادر هستند.
با این ترکیب زنان به دلایلی مختلفی از جمله سرطان میتوانند نگران وضعیت سلامتی رحم خود باشند. گاهی سلولهای سرطانی به رحم حمله میکنند و گاهی در تخمدانها ظاهر میشوند. اگر بخواهیم اولین پاسخ را به این پرسش بدهیم که عوامل بروز سرطان رحم چیست باید به انواع این سرطان توجه داشته باشیم. این بیماری در صورتی اتفاق میافتد که سلولهای غیرطبیعی در پوشش داخلی رحم رشد کنند و این رشد حالتی غیر طبیعی و خارج از کنترل به خود بگیرد. در حال حاضر و به صورت کلی دو نوع سرطان رحم توسط محققان تشخیص داده شده است. یکی «سرطان آندومتر» است.
در این نوع سرطان فعالیتهای غیرطبیعی سلولهای بدن از پوشش داخلی رحم که آندومتر نامیده میشود شروع و به سایر بخشها نفوذ میکند. نوع دیگری از سرطان رحم «سارکوم رحم» نامیده میشود. در این نوع سرطان که نادرتر از گونه اول فعالیتهای غیرطبیعی سلولی در بافت عضلانی رحم ایجاد میشود و در صورت عدم تشخیص به موقع سایر بخشهای بدن را هم درگیر میکند.
سرطان رحم را با علائمی نظیر خونریزی غیرطبیعی واژینال مانند خونریزی بین قاعدگی یا بعد از یائسگی میتوان تشخیص داد. یکی از سوالهای رایج در میان زنان علت سرطان رحم است. عوامل متعددی نظیر افزایش سن، عوامل هورمونی، چاقی و سابقه خانوادگی میتوانند خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهند. همانطور که میدانیم سرطان زمانی رخ میدهد که بخشی از سلولهای طبیعی بدن تصمیم بگیرند فعالیتی غیرعادی داشته باشند.
در واقع سرطان در نتیجه هیچ عامل بیرونی ایجاد نمیشود بلکه همان سلولهای بدن هستند که به ناگاه تبدیل به دشمن بدن میشوند. برای همین اگر شما به دنبال این هستید که بدانید عوامل مؤثر سرطان رحم چیست باید فعالیتهای غیر عادی سلولها را در رحم و در دو بخش درونی و بیرونی بررسی کنید.
باید بدانید که کدام بخشهای رحم هستند که پتانسیل فعالیتهای غیرعادی را دارند و این فعالیتها با چه الگویی پیشرفت کرده و رحم و سپس سایر اجرای بدن را درگیر میکند.
احتمالا شما هم بیشتر از عبارت سرطان رحم، سرطان دهانه رحم را شنیدهاید. باید بدانید که دهانه رحم در ماجرای شکلگیری توده های سرطانی و گسترش آن در بدن نقش مهمی دارند. دهانه رحم جایی است که رحم را به واژن متصل میکند.
وقتی سلولهای سرطانی رشد غیرطبیعیشان را آغاز کردند از بخش درونی رحم یا همان اندومتر به سمت دهانه رحم حرکت میکنند. برای همین برخی از اصطلاح سرطان آندومتر برای این نوع بیماری استفاده میکنند و برخی هم به دلیل تجمع سلولها در دهانه رحم آن را سرطان دهانه رحم میخوانند.
بررسی انواع سرطان رحم و علت آن
اگر بخواهیم درباره انواع سرطان رحم حرف بزنیم و بدانیم علت بروز سرطان رحم چیست باید بر اساس آناتومی رحم آن را تشریح کنیم. همانطور که گفتیم رحم از دو بخش درونی و بیرونی تشکیل شده است. سرطانهایی که در رحم تشکیل میشوند هم بر اساس رفتارهای سلولی این دو بخش تعریف میشوند. برای همین و بر اساس همین الگو سرطانهای رحم شامل دو دسته کلی میشوند:
⦁ سرطان آندومتر
⦁ سارکوم رحم
سرطان آندومتر چیست؟
آندومتر بخش تحتانی رحم انسان است. سرطان اندومتر که بسیاری از مواقع به عنوان نام کلی سرطان رحم شناخته میشود سرطانی است که از بخش تحتانی رحم آغاز و به سمت دهانه آن حرکت میکند. بنابراین بیشتر سرطانهای رحم در پوشش داخلی رحم یا همان «آندومتر» تشکیل میشوند. سرطان آندومتر را گاهی «کارسینوم» هم نامیده میشوند.
پزشکان ابتلا به سرطان آندومتر را اغلب راحتتر از بقیه انواع سرطانها تشخیص میدهند. دلیل آن هم این است که این سرطان اغلب با خونریزیهای شدید واژینال همراه است و برای همین کار تشخیص را راحتتر میکند. سرطان آندومتر را میتوان بر اساس بررسی سلولها زیر میکروسکوپ به انواع مختلفی تقسیم کرد. از جمله مهمترین انواع سرطان آندومتر عبارتند از:
⦁ کارسینوم اندومتریوئید
⦁ کارسینوم سلول شفاف
⦁ آدنوکارسینوم موسینوس
⦁ آدنو کارسینوم سروزی
سرطان سارکوم چیست؟
سارکوم دیگر از نوع سرطان رحم است که در لایه بیرونی رحم که بافتی ماهیچهای و عضلانی دارد اتفاق میافتد. سلولهای سرطانی به صورت دقیق در این نوع سرطان در لایه ماهیچهای میومتر تشکیل میشوند. بر اساس میزان شیوع بیماری میتوان گفت که سارکوم گونه کمتر دیده شده سرطان رحم است. اگر میخواهیم بدانیم ریشههای سرطان رحم چیست باید به علت ابتلا به سرطان سارکوم دقت کنیم.
براساس آمارهای جهانی سرطان آندومتر شایعترین نوع سرطان رحم است که بیش از ۹۰ درصد موارد ابتلا را شامل میشود و تنها ۱۰ درصد مبتلایان به سرطان رحم سلولهای سرطانی سارکوم را در بدنشان دارند.
از این رو بیشتر توصیههایی که درباره مراقبت در زمینه سرطان رحم می شود و به دنبال بیان این است که عوامل ایجاد سرطان رحم چیست؟ روی موضوع سرطان آندومتر تمرکز دارند.
نکته مهم درباره سرطان سارکوم این است که سرطانی بسیار تهاجمی و با آسیبهای فراوان است. در واقع اگرچه این نوع سرطان بسیار نادر است اما از آنجایی بسیار تهاجمی است میتواند با خطرات غیرقابل جبرانی همراه باشد. در مقابل سرطان آندومتر همانطور که گفتیم خیلی زود قابل تشخیص و درمان است.
در گذشته سرطان رحم یکی از مهمترین عوامل مرگ و میر زنان در آمریکا به شمار میرفت اما با پیشرفت علم و توسعه روشهای تشخیصی این بیماری حالا سرطان رحم از نوع آندومتر در امریکا یکی از انواع کم خطر آن شناخته میشود. خطر این بیماری در کشورهای توسعه نیافته اما همچنان باقی است.
علتهای بروز سرطان رحم چیست
سرطان رحم چندان راحت نیست چرا که همچنان دلیل واقعی و مشخصی برای ابتلا به این نوع سرطان معرفی نشده است. با این حال تحقیقات صورت گرفته در زمینه سرطان شناسی میتواند برخی از عوامل را کنار هم قرار داده و ما را به شناخت بهتر سرطان رحم برساند. برخی در یک دسته بندی علت سرطان رحم را در عوامل زیر میداند:
⦁ سن: اگرچه سرطان رحم در همه زنها شایع است اما شدت آن در زنان سن بالا بیشتر است. در واقع این بیماری در میان زنان یائسه بسیار شایع است. بر اساس یک تحقیق سرطان رحم اغلب بعد از ۵۰ سالگی رخ میدهد و میانگین سنی در هنگام تشخیص ۶۰ سال است. پس وقتی میخواهید بدانید دلایل سرطان رحم چیست به گزینههایی مانند سن نیز توجه کنید.
⦁ افزایش وزن و چاقی: فراوانی سرطان رحم در میان زنان چاق و با وزن زیاد بالاست. بافت چربی در افرادی که اضافه وزن دارند استروژن اضافی تولید میکند.
استروژن یک هورمون جنسی است که میتواند خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد. بر اساس یافتههای یک تحقیق حدود ۷۰ درصد موارد سرطان رحم با چاقی مرتبط است و میتواند دلیلی برای این باشد که آن را پاسخی برای سوال دلایل سرطان رحم چیست بدانیم.
⦁ اختلالهای هورمونی: واقعیت این است که اختلالهای هورمونی یکی از دلایل مهم ابتلا به سرطان رحم است. در اینجا هم پای استروژن در میان است. افزایش بیش از حد استروژن بدون پروژسترون کافی میتواند خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد. آنچه باید در اینکه علت سرطان چیست بدانیم بسیار به اختلالات هورمونی در زنان مرتبط است.
⦁ دیابت: افرادی که به دیابت مبتلا هستند یا دیابت پنهان دارند در معرض ابتلا به سرطان رحم قرار دارند.
⦁ وراثت و سابقه خانوادگی: سرطان رحم یکی از مواردی است که به سابقه خانوادگی افراد به طور کامل وابسته است و جوابی برای علت بروز سرطان رحم چیست باشد.
در بسیاری از موارد پزشکانی که به دنبال این هستند که بدانند چه چیزی باعث سرطان رحم میشود و نمیتوانند از نشانهها بیماری را کشف کنند در سوابق خانوادگی بیمارنشان تحقیق میکنند. یافتن یک مورد ابتلا به این بیماری در مادر یا مادربزرگ میتواند مهر تاییدی بر فرضیات پزشکی باشد.
اگرچه در ابتدای این پاراگراف توضیح دادیم که پاسخ به سوال « عوامل بروز سرطان رحم چیست ؟» چندان راحت نیست اما از روی تحقیقات صورت گرفته و نتایج منتشر شده میتوانیم یک الگوی قابل توجه درباره علت سرطان رحم بیان کنیم. یکی از مهمترین فرایندهایی که منجر به افزایش احتمال ابتلا به سرطان رحم میشود بالا رفتن استروژن در خون زنان است.
دریافت چربیهای حیوانی زیاد میتواند موجب بالا رفتن استروژن و در نتیجه ابتلا به سرطان رحم شود. از سوی دیگر بالا رفتن میزان قند خون موجب بالا رفتن استروژن میشود برای همین است که زنان دیابتی هم در معرض ابتلا به سرطان رحم قرار دارند.
علت سرطان رحم در زنان یائسه چیست؟
یائسگی شاید اولین دلیل برای سوال منشأ سرطان رحم چیست میزان فراوانی سرطان رحم در زنان بلافاصله بعد از یائسگی چنان زیاد است که برخی آن را سرطان زنان یائسه هم میدانند. برای همین برخی وقتی چنین سرطانی در زنان و دختران جوان رخ میدهد تعجب میکنند.
این یکی از همان مواردی است که میتواند موجب گول خوردن برخیها در تشخیص سرطان رحم شود. در واقع این کلیشه ذهنی موجب میشود برخی زنان جوان به علائم سرطان رحم در بدنشان توجه نکنند و به دنبال علت سرطان رحم نگردند. برای نمونه برخی مواقع سرطان رحم با ترشحات شدید واژینال خودش را نشان میدهد و ممکن است برخی دختران یا زنان جوان به این ترشحات توجه نکرده و آن را نشانه ای بر فعالیت سالم و سلامت اندام جنسیشان بدانند.
با این همه یک دلیل مشخص وجود دارد که سرطان رحم در میان زنان یائسه فراوانی بیشتری دارد. آن هم موضوع محوری پاراگراف قبلی است. یعنی بالا بودن استروژن! زنان یائسه بعد از پدیدار شدن علائم یائسگی با بیماریهای دست و پنجه نرم میکنند که بیشتر آنها درمانهای بر پایه استروژن دارند. برای همین ممکن است استروژن در بدنشان گاهی اوقات بیشتر از حد معمول باشد. از این رو فرصت و زمینه برای بروز و ظهور سرطان رحم فراهم است.
به همین دلیل است که سرطان رحم در میان زنان یائسه فراوانی بیشتری دارد ولی این به هیچ عنوان به این معنی نیست که زنان دیگر احتمال ابتلا با این بیماری را ندارند و باید علائم آن را دست کم بگیرند.
سرطان رحم تا سالها پدیدهای ناشناخته بود و کسی نمیدانست علت آن چیست با پیشرفت علم و گسترش تحقیقات دانشمندان توانستند روشهای مختلفی برای درمان این بیماری پیدا کنند. آنها این روشها را از روی علتیابی بیماری کشف کردند. برای همین مسیر کشف علت سرطان رحم تاثیر فراوانی پیدا شدن مسیرهای درمانی بیماری دارد.
در حال حاضر یکی از مهمترین و موثرترین روشهای درمانی سرطان رحم عمل جراحی است. در واقع بعد از اینکه مشخص شد علت چیست جراحی یکی از راهکارهای مبارزه با آن شناخته شد. با انجام عمل جراحی در سطوح مختلف پزشکان از رحم یا تخمدان یا لولههای فالوپ را بر میدارند و به این ترتیب بستر تولید و تکثیر سلولهای سرطانی را نابود میکنند. اینکه این جراحی در چه سطحی و با چه اندازهای انجام شود به دو مسئله مرتبط است:
⦁ میزان پیشرفت سرطان
⦁ تشخیص پزشک معالج
با این حال سه دسته عمل جراحی برای درمان سرطان رحم بعد از اینکه مشخص شد علت سرطان چیست در پزشکی توصیه میشود:
هیستروسکوپی کامل: برداشتن رحم با هیستروسکوپی انجام میشود. در این روش با شکاف روی شکم پزشک رحم را از بدن خارج میکند.
سالپنگو اوفورکتومی: در این جراحی هر دو تخمدان و لولههای فالوپ نیز کاملا از بدن خارج میشوند.
هیسترکتومی رادیکال: در این روش علاوه بر رحم لوله رحمی بخشی از تخمدانها و لولههای فالوپ نیز برداشته میشوند.
دومین روش درمانی مهم و موثر در درمان سرطان رحم مثل سایر سرطانها شیمی درمانی است. عموما وقتی مشخص میشود علت چیست شیمی درمانی انجام میشود. چیزی که در همه دنیا اسمش با درمان سرطان گره خورده و تصویر تلخ و دردناکی از آن در اذهان ایجاد شده است.
در شیمی درمانی پزشکان گروهی از داروهای شیمیایی سنگین را در حجم زیاد وارد بدن فرد بیمار میکنند. این داروهای شیمیایی به خودی خود سلولهای سرطانی را از بین میبرند. اما در مسیرشان به سایر ارگانهای بدن هم آسیب میرسانند و این مسئله است که شیمی درمانی را در ذهنها با تصویری دردناک گره زده است.
یکی دیگر از روشهای رایج درمان سرطان رحم رادیوتراپی است. رادیوتراپی زمانی انجام میشود که به یکی از روشهای بالا که غالبا جراحی است سلولهای سرطانی برداشته میشوند. در این میان گاهی پزشکان برای اطمینان از عدم بازگشت سرطان رادیوتراپی را هم توصیه میکنند.
در رادیو تراپی یا همان پرتو درمانی از اشعه ایکس برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میکنند. این روش برای کسانی که امکان جراحی را به هر دلیلی ندارند نیز توصیه میشود.
روش دیگری که این روزها برای درمان سرطان رحم بسیار توصیه میشود هورمون درمانی است. در این روش با مصرف داروهای خاص، سطح هورمونها را در خون بالا میبرند. افزایش میزان هورمون پروژسترون در بدن، باعث توقف رشد سلولهای سرطانی میشود. از طرف دیگر کاهش هورمون استروژن نیز باعث از بین رفتن سلولهای سرطانی میشوند.
سخن پایانی
سرطان رحم خودش را با علائمی به ما معرفی میکند که دانستن آن به پیدا کردن روش درمانی هم کمک میکند و میتواند به ما بگوید علت سرطان رحم چیست. نشانههایی چون خونریزی خارج از دوران قاعدگی، خونریزی در زمان یائسگی، خونریزی بعد از رابطه جنسی، رابطه جنسی دردناک و ترشحات غیرعادی واژینال از مهمترین نشانههای سرطان رحم هستند. توصیه میشود با مشاهده این علائم هرچه سریع تر به پزشکان متخصص مراجعه کنید. گاهی برخی نمیدانند که برای چنین علائمی باید به چه پزشکی مراجعه کنند. اگر چنین دغدغهای دارید میتوانید و میخواهید بدانید علت بروز سرطان رحم چیست یا از خدمات مشاورهای پزشکان ما استفاده کنید. پزشکان و متخصصان مجرب ما در این وبسایت آماده ارائه انواع خدمات مشاورهای و پزشکی در زمینه سلامت شما و بیماریهایی نظیر سرطان رحم هستند.
