آیا در مورد هشدارهای سرطان دهانه رحم می‌دانستید؟ آیا می‌دانستید که هشدارهای سرطان دهانه رحم یکی از شایع‌ترین و کشنده‌ترین سرطان در زنان کشور ما است؟ آیا می‌دانید که هیچ درمان قطعی برای سرطان دهانه واژن پیشرفته وجود ندارد؟ این مقاله را با هدف هشدار به همه زنان و دختران آماده کرده‌ایم تا از چگونگی ابتلا به کنسر دهانه رحم از نظر دکتر زنان متخصص سرطان رحم آگاهی یابند و بدانند با دریافت به موقع واکسن ضد اچ پی وی و انجام منظم پاپ اسمیر می‌توانند به میزان چشمگیری از ابتلا به این سرطان کشنده در امان بمانند.
فهرست مطالب
علائم هشدارهای سرطان دهانه رحم چیست؟
کانسر سرویکس یا سرطان دهانه رحم که بسیار شایع است، از سرطان‌هایی است که به احتمال زیاد، قابل عود می‌باشند. همچنین این سرطان متاسفانه در مراحل ابتدایی فاقد علامت اختصاصی و منحصر به فرد است. در ادامه می‌خواهیم شما را با شایع‌ترین علائمی که می‌تواند بر ابتلا بر هشدارهای سرطان دهانه رحم دلالت کند، آگاه کنیم. شایع‌ترین و مهم‌ترین علائم هشدار دهنده سرطان دهانه واژن یا هشدارهای سرطان دهانه رحم کدام است؟ با چه علائمی باید به سرطان دهانه واژن شک کرد؟ این علائم به شرح زیرند.
علامت هشدارهای سرطان دهانه رحم اول، مهم‌ترین علائم هشدار سرطان دهانه واژن عبارت است از: هر نوع خونریزی غیر عادی از واژن. خونریزی‌های غیر عادی و غیرمعمول واژینال عبارتند از: هرگونه خونریزی و لکه بینی در بین سیکل‌های پریود و در زمان غیر از پریود، خونریزی یا لکه بینی حین و بعد از مقاربت جنسی و خونریزی‌های غیر معمول بعد از یائسگی.
علامت هشدارهای سرطان دهانه رحم دوم، ترشحات غیر عادی واژینال، به خصوص ترشحاتی که رنگ، قوام و بو متفاوت از حالت معمولی دارند. ترشحات می‌توانند قهوه‌ای رنگ و حتی بدبو و یا چرکی شده باشند.
علامت هشدارهای سرطان دهانه رحم سوم، دردهای لگنی مبهم، مزمن و شدید که به درمان‌های معمول جواب نمی‌دهند و به جای تسکین در طول زمان تشدید می‌شوند.
علامت هشدارهای سرطان دهانه رحم چهارم، ابتلا به تکرر ادرار و احساس نیاز فوری به مراجعه به دستشویی جهت دفع ادرار.
علامت هشدارهای سرطان دهانه رحم پنجم، احساس درد و ناراحتی هنگام دفع ادرار
علائم و هشدارهای سرطان دهانه رحم زیر را جدی بگیرید و در صورت تجربه آنها همین الان با پزشک مشورت کنید.
- ♦ اگر مبتلا به ترشحات خونی و یا ترشحات بدبو و غلیظ واژن هستید.
- ♦ اگر خونریزی‌های واژینال به دنبال رابطه جنسی یا بعد از یائسگی را تجربه می‌کنید.
- ♦ اگر قاعدگی‌های شما سنگین‌تر و طولانی‌تر از حالت معمول است.
اگر اخیراً اسهال یا خونریزی از مقعد هنگام دفع مدفوع داشته‌اید، اگر دفع ادرار برای شما دشوار و دردناک شده و مکرراً احساس دفع ادرار دارید، اگر درد لگن یا شکم طول کشیده دارید، اگر درد کمر و همراه با تورم در پاها وجود دارد، اگر احساس کسالت عمومی، خستگی، کاهش وزن غیرقابل توجیه، بی‌اشتهایی و سیری زودرس دارید، همین الان با پزشکان ما تماس بگیرید. هر یک از این موارد می‌تواند یک نشانه یا هشدارهای سرطان دهانه رحم مهمی جهت ابتلا شما به سرطان دهانه واژن بوده باشد.
علت و عامل وجود سرطان دهانه رحم
به طور کلی دو نوع سرطان دهانه واژن وجود دارد.
گروه اول برای هشدارهای سرطان دهانه رحم که شایع‌ترین نوع سرطان‌های دهانه واژن هستند و اصولاً زمانی که از کنسر دهانه رحم صحبت می‌کنیم، منظور این گروه هستند؛ که سرطان سلول سنگفرشی دهانه واژن است.
گروه دوم هشدارهای سرطان دهانه رحم با منشاء بافت غده‌ای این قسمت از اندام زنانه میباشد که آدنوکارسینوم نامیده می‌شود. یادتان باشد حدوداً بیش از ۹۰ درصد تمام کانسرهای سرطان دهانه واژن از نوع اول هستند. عواملی که با ایجاد خطر سرطان دهانه واژن همراهی ثابت شده دارند، به شرح زیر هستند.
- ♦ افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند. بانوانی که شرکای جنسی متعدد دارند، شانس بیشتری در آنها وجود دارد که به انواع ویروس‌های زگیل تناسلی ایجاد کننده تغییرات سرطانی مبتلا شوند.
- ♦ زنانی که از نظر جنسی بسیار فعال هستند.
- ♦ آغاز رابطه جنسی در سنین پایین
- ♦ ابتلا همزمان به عفونت‌های مقاربتی و بیماری‌های عفونی منتقله از راه جنسی؛ به عنوان مثال زنانی که به کلامیدیا، سوزاک، سیفلیس، ایدز و ویروس اچ‌آی‌وی مبتلا هستند، ریسک بیشتری برای آلودگی به ویروس زگیل تناسلی سرطان‌زا دارند.
گروه سوم هشدارهای سرطان دهانه رحم، زنانی که سیستم ایمنی ضعیف داشته باشند، به عنوان مثال زنان مبتلا به ایدز، زنانی که از داروهای سرکوب ایمنی استفاده می‌کنند یا زنانی شیمی درمانی‌هایی که هدف آنها تضعیف سیستم ایمنی است را پشت سر گذاشته‌اند.
گروه چهارم، مصرف تنباکو. ثابت شده که سیگار کشیدن، مصرف قلیان و کلیه ترکیبات تنباکو، به طرز بسیار شدیدی با ایجاد سرطان‌های سلول سنگفرشی دهانه واژن ارتباط دارند. جالب است بدانید حتی اگر خودتان سیگار نمی‌کشید، اما در محیط‌هایی قرار گرفته‌اید که اطرافیانتان سیگار می‌کشند نیز، خطر افزایش یافته ابتلا به این سرطان قرار گرفته‌اید.
گروه پنجم، زنانی که بلند مدت از قرص‌های ضد بارداری خوراکی استفاده کرده‌اند.
گروه ششم هشدارهای سرطان دهانه رحم، قرارگیری در معرض نوعی دارو به نام دی اتیل استیل بسترول. جالب است بدانید که نوزادان دخترانی که مادران آنها در دوره بارداری از دارو دی اتیل استیل بسترول استفاده کرده‌اند، در آنها خطر ابتلا به نوعی سرطان دهانه واژن به نام آدرنو کارسینوم، به طرز قابل مشاهده¬ای بیشتر است. این دارو حدوداً ۷۰ الی ۸۰ سال پیش در کنترل برخی از علائم آزاردهنده بارداری در زنان باردار استفاده می‌شده است و متاسفانه نوزادان دختران آنها در بعدها دچار سرطان رحم، پستان و حتی آدنوکارسینوم‌های دهانه رحم شده‌اند.
گروه هفتم، ابتلا به انواع پرخطر ویروس hpv. این ویروس تناسلی حدود 30 نوع را دربر می¬گیرد. از این انواع از این ۳۰ الی ۴۰ نوع ویروس زگیل تناسلی تعداد محدودی از آنها توانایی تغییرات سرطانی و پیش سرطانی در سلول‌های مخاطی دهانه واژن را دارا می‌باشند. گفته می‌شود مقصر بیش از ۹۵ درصد تمام سرطان‌های سلول سنگفرشی دهانه رحم، hpv تایپ ۱۶ و ۱۸ است.
ابتلا شما به این ویروس‌ها همیشه معادل با ابتلا به سرطان دهانه واژن نخواهد بود. یادتان باشد که ویروس‌هایی که زگیل تناسلی ایجاد می‌کنند، نمی‌توانند باعث سرطان دهانه واژن شوند؛ اما زنانی که زگیل تناسلی و ویروس زگیل تناسلی را دارند، احتمال بیشتری دارد که به hpvهای پر خطر مانند ۱۶ و ۱۸ مبتلا باشند. این ویروس‌ها باعث تغییرات پیش سرطانی در سلول‌های سنگفرشی دهانه واژن می‌شوند.
یادتان باشد واکسن می تواند از ۷۰ درصد موارد سرطان دهانه واژن به علت hpvهای پر خطر بکاهد. همچنین با انجام پاپ اسمیر زود هنگام، می‌توانید از تغییرات سلول‌های دهانه واژن سریع‌تر آگاهی پیدا کنید و با انجام درمان‌های بسیار ساده برای همیشه از شر این سرطان کشنده، خلاص شوید.
چگونه از سرطان دهانه رحم جلوگیری کنیم؟
توضیح دادیم که چه عواملی در ایجاد هشدارهای سرطان دهانه رحم حائز اهمیت می‌باشند. بخش بزرگی از سرطان‌های دهانه واژن به اچ‌پی‌وی‌های پرخطر که از عفونت‌های شایع منتقله از راه جنسی هستند، وابسته هستند. پس رعایت بهداشت در رابطه جنسی، به طرز چشمگیری از احتمال بروز سرطان دهانه واژن پیشگیری می‌کند. حال ببینیم منظور از بهداشت جنسی چیست؟
- از داشتن شرکای جنسی متعدد پرهیز کنید.
- به هیچ عنوان با فرد ناشناسی که از سابقه بیماری‌های عفونی جنسی او اطلاع ندارید، رابطه جنسی برقرار نکنید.
- از برقراری رابطه جنسی حتی بدون دخول با پارتنری که ضایعات پوستی مخاطی مشکوک در ناحیه تناسلی دارد، جدا پرهیز کنید. یادتان باشد که زگیل تناسلی در مردان می‌تواند بدون علامت باشد و آنها آلوده به اچ پی وی باشند. آلودگی به hpvی‌ها که ناقل زگیل تناسلی هستند، احتمال ابتلا فرد مبتلا به اچ پی وی‌های پرخطر سرطان آفرین را افزایش می‌دهد.
- کاندوم به هیچ عنوان از انتقال کامل hpv از فرد آلوده به سالم پیشگیری نخواهد کرد. تماس پوست با پوست، پوست با مخاط و مخاط با مخاط برای انتقال این ویروس بسیار مسری کفایت می‌کند. یادتان نرود برای ابتلا به hpv، دخول کامل الزامی نمی‌باشد. تماس پوست به پوست برای مبتلا شدن شما کافی است.
- پاپ اسمیر را جدی بگیرید. دستورالعمل انجام پاپ اسمیر به قرار زیر است.
- یک سال بعد از آغاز رابطه جنسی واژینال، باید آزمایش پاپ اسمیر توسط پزشک متخصص زنان یا ماما انجام گیرد.
- از سن ۲۱ تا ۲۹ سالگی، در صورت اینکه دو سال متوالی پاپ اسمیر نرمال شد، پاپ اسمیر به فواصل سه سال یکبار تغییر می‌کند.
- از سن ۳۰ تا ۶۵ سال، هر سه سال یکبار آزمایش پاپ اسمیر داده می‌شود.
- هر ۵ سال یکبار همزمان آزمایش hpv پرخطر داده می‌شود.
- هر ۵ سال یکبار آزمایش پاپ اسمیر به همراه hpv تایپینگ انجام می‌شود.
- دریافت واکسن ضد اچ پی وی؛ واکسن ضد اچ پی وی انواع مختلفی دارد. بهترین زمان برای استفاده آن، از سن ۹ تا ۲۵ سالگی برای دختران و زنان میباشد. هر چند برخی از انواع واکسن‌های ضد اچ پی وی تا ۴۵ سالگی نیز تایید شده‌اند، اما بعد از سن ۳۰ سالگی، اثرات حفاظتی چندانی ندارند. گفته می‌شود این واکسن تا حدود ۷۰ درصد میزان ابتلا به سرطان دهانه واژن را کاهش می‌دهد.
- بهترین زمان برای دریافت این واکسن قبل از شروع فعالیت جنسی میباشد. این واکسن در کشور ما جزء پروتکل کشوری واکسیناسیون نیست؛ اما در کشورهایی که این واکسن به صورت قانونی و اجباری تزریق شده است، تعداد مبتلایان به سرطان دهانه واژن و علائم هشدارهای سرطان دهانه رحم بسیار بسیار کمتر از کشور ما میباشد.
- از مصرف سیگار و دخانیات به هر شکل خودداری کنید. زیرا استفاده از دخانیات، تنباکو و توتون به هر شکلی که باشد، باعث افزایش ریسک ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی دهانه واژن می‌شود که نوع شایع و عود کننده و کشنده این سرطان میباشد.
دارو و درمان‌های سرطان دهانه رحم
یک خبر خوب برایتان داریم؛ اگر سرطان دهانه واژن در مراحل سلولی با پاپ اسمیر تشخیص داده شده باشد و سرطان پیشرفته نباشد، به راحتی با روش‌های درمانی ساده، کم هزینه و کم عارضه می‌توانید از شر این سرطان رها شوید. به انواع درمان‌ها و داروهای اصلی هشدارهای سرطان دهانه رحم که در ادامه آورده‌ایم، توجه کنید. روش‌های مختلف برای درمان سرطان دهانه واژن، زمانی که در حد سلول‌های دهانه رحم مانده است، عبارت‌اند از :
- ♦ برداشته شدن بافت سرطانی و مشکوک با حلقه‌های سیمی تخصصی که گاهی ال ال ای تی زد یا ال ای ای پی نامیده می‌شود. در این روش، در شرایط کاملاً بهداشتی یا استریل یک حلقه نازک سیمی توسط جریان الکتریسیته به حد استاندارد گرم می‌شود و توسط این ابزار ناحیه غیر طبیعی در دهانه واژن کوتر می‌شود یا سوزانده می‌شود.
- ♦ برداشتن بافت مشکوک و پیش سرطانی دهانه واژن به صورت مخروطی؛ در این روش که با کولپوسکوپ انجام می‌شود، سلول‌های غیر طبیعی با استفاده از چاقو استریل جراحی و کولپوسکوپ به جای سیم داغ برداشته می‌شود.
- ♦ استفاده از لیزر؛ برداشت بافت غیر طبیعی دهانه واژن از طریق لیزر انجام می‌شود. در این موارد ممکن است به وسیله لاپاراسکوپ، رحم، لوله‌های رحمی، تخمدان‌ها و قسمت‌هایی از شکم و لگن نیز بررسی شود. حال اگر سلول‌های پیش سرطانی به روش‌های ساده فوق درمان نشوند و شما به سرطان دهانه واژن پیشرفته مبتلا شده باشید، دیگر این روش‌های ساده برای شما کارایی ندارد.
در این موارد، جراح به سراغ درمان‌های اساسی‌تر، گسترده‌تر و جدی‌تری می‌رود. این درمان‌ها به شرح زیر هستند.
اول، برداشتن بافت مشکوک و سرطانی به شکل مخروطی که کنیزیشن نامیده می‌شود و معمولا در علائم هشدارهای سرطان دهانه رحم بسیار پیشرفته اصلاً کاربرد ندارد.
دوم، هیسترکتومی؛ هیسترکتومی در سرطان¬های دهانه واژن پیشرفته، به شکل رادیکال انجام می‌شود؛ یعنی رحم، دهانه واژن و قسمت فوقانی واژن خارج می‌شود. این جراحی یک جراحی سنگین و بسیار بزرگ است که در طی آن لگن و شکم بررسی می‌شود؛ اگر گره‌های لنفاوی درگیر وجود داشته باشد، خارج شود. همراه با این درمان، ممکن است برداشتن هر دو لوله رحمی انجام شود.
همچنین ممکن است همراه با برداشتن لوله رحم دو طرف، تخمدان‌های دو طرف نیز برداشته شود. معمولا تخمدان‌ها در زنانی که در نزدیک یائسگی یا بعد آن هستند و بچه‌دار شده‌اند، برداشته می‌شود. در زنان جوان‌تر صلاح دانسته می‌شود که حداقل یک تخمدان حفظ شود. در افرادی که سرطان دهانه واژن به اعضاء و بافت‌های غیر دهانه واژن دست انداز یا متاستاز کرده است، استفاده از پرتو درمانی و شیمی‌درمانی در کنار جراحی الزامی است. گاهی قبل از جراحی تومور تحت شیمی درمانی قرار می‌گیرد تا به واسطه شیمی درمانی، کم حجم‌تر شود و جراحی آن راحت‌تر باشد.
مراقبت‌های قبل و بعد از درمان هشدارهای سرطان دهانه رحم
اگر شما کاندید درمان سرطان دهانه واژن شده‌اید، نگران نباشید. اگر هشدارهای سرطان دهانه رحم شما پیشرفته نباشد، در اکثر اوقات به خوبی این بیماری کنترل و حتی در مراحل اولیه نابود خواهد شد. بیش از ۹۰ درصد تمام سرطان‌های دهانه رحم با عفونت‌های اچ‌پی‌وی‌های پرخطر یعنی انواع ۱۶ و ۱۸ ویروس زگیل تناسلی ارتباط دارند.
این عفونت‌ها در زنانی که در سن پایین رابطه جنسی را آغاز کرده‌اند، یا از نظر جنسی بسیار فعال بوده و شرکای جنسی متعدد داشته‌اند و زنانی که بهداشت جنسی را رعایت نمی‌کنند، یا زنان مبتلا به سایر بیماری‌های مقاربتی شایع‌تر است. انجام پاپ اسمیر که یک سال بعد از آغاز اولین رابطه واژینال صورت می‌گیرد، یک تست ارزشمند در تشخیص زود هنگام این سرطان کشنده است.
نکاتی که باید قبل از درمان هشدارهای سرطان دهانه رحم رعایت کنید، به شرح زیر است.
- ♦ حتماً از پزشک خود در مورد قطع داروهای رقیق کننده و ضد لخته خون مانند آسپرین، وارفارین، کلوپیدوگرل و… مشورت بگیرید. بعضی از این داروها، لازم است قبل از بعضی از جراحی‌ها و درمان‌ها برای مدت موقت قطع شوند یا به دارو ایمن‌تر تغییر داده شوند.
- ♦ حتماً مصرف الکل و هرگونه دخانیات و تنباکو و توتون به هر شکل را قبل از درمان کاملاً قطع کنید. توصیه می‌شود که یک تا دو هفته قبل از جراحی‌ها، سیگار، الکل و دخانیات قطع شده باشد.
- ♦ اگر مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت هستید، حتماً برای کنترل قند خون با پزشک داخلی خود تماس بگیرید. بدون کنترل بودن قند، انجام جراحی‌ها و درمان‌های تهاجمی شما را به عفونت‌های گاه کشنده مواجه می‌کند.
- ♦ در صورت ابتلا به مشکلات قلبی، فشار خون و غیره حتماً قبل از درمان بهتر است بیماری زمینه‌ای تحت کنترل و درمان متخصص مربوطه در آمده باشد.
- ♦ از پزشک خود زمان مقاربت جنسی قبل از آغاز درمان را جویا شوید. زیرا در بسیاری از اوقات الزامی است قبل از جلسه درمان، برای مدت حداقل ۷۲ ساعت رابطه جنسی برقرار نشده باشد.
- ♦ یادتان نرود که حتماً برای انجام پاپ اسمیر و گزارش پاتولوژی، به مراکز معتبر و مجوزدار مراجعه کرده باشید.
اگر تحت درمان قرار گرفته‌اید، به نکات مراقبتی زیر بعد از درمان توجه کنید.
- ♦ حتماً در روزی که قرار است برای شما جراحی و اقدام درمانی انجام شود، یک همراه داشته باشید.
- ♦ نسخه پزشک جراح را همان روز تهیه کرده و تمام داروها را در زمان معین مصرف کنید.
- ♦ در مورد مراقبت از محل جراحی، درباره شستشو موضع از پزشک خود سوال بپرسید.
- ♦ برقراری رابطه جنسی حداقل تا چندین هفته ممنوع است. در این زمینه جراح شما بهترین راهنما خواهد بود.
- ♦ از انجام فعالیت‌های سنگین، حداقل دو الی سه هفته پرهیز کنید.
- ♦ زمان ایمن جهت حمام کردن، نحوه شستشو و مواد مصرف شده برای شستشو زخم و محل جراحی را از پزشک خود بپرسید.
- ♦ همچنان توصیه می‌شود که بعد از عمل از مصرف سیگار، دخانیات و الکل پرهیز کنید. زیرا این موارد باعث عدم ترمیم بافت‌های آسیب دیده می‌شوند و پاسخ به درمان را در شما ناقص می‌گذارند.
سخن پایانی
در کشورهای در حال توسعه، از جمله کشور ما ایران، کنسر دهانه رحم یا کانسر سرویکس، یکی از شایع‌ترین و متاسفانه کشنده‌ترین سرطان‌ها در بین بانوان محسوب می‌شود. در مراحل ابتدایی، درمان هشدارهای سرطان دهانه رحم بسیار ساده و حتی قطعی و کامل خواهد بود. اگر می‌خواهید از شر سرطان کشنده دهانه رحم، علائم هشدار دهنده کنسر دهانه رحم، دردها و عوارض بدون درمان آن در امان باشید؛ برای تزریق واکسن ضد اچ پی وی و انجام تست پاپ اسمیر، همین الان با کلینیک پزشکی و تخصصی زنان ما تماس بگیرید.
