مرکز تخصصی زنان و زایمان

دستگاه پاپ اسمیر

تست پاپ آزمایشی است که برای تشخیص سرطان دهانه رحم انجام می گردد. با استفاده از دستگاه پاپ اسمیر، سلول‌ ها از دهانه رحم جمع ‌آوری شده و در صورتی که سرطان به موقع و با انجام تست پاپ اسمیر شناسایی شود، بیمار شانس بیشتری برای درمان داشته و علاوه بر این تست پاپ این امکان را به بیمار می ‌دهد که هرگونه تغییر غیر طبیعی در سلول‌ های دهانه رحم تشخیص داده شده و پزشک از ابتلای بیمار به سرطان در آینده جلوگیری نماید.

نحوه انجام تست سرطان رحم توسط دستگاه پاپ اسمیر

تست پاپ معمولا همراه با معاینه لگن و توسط دستگاه پاپ اسمیر برای بیمار انجام می‌ گردد. در خانم‌ های بالای ۳۰ سال ممکن است تست سرطان دهانه رحم با آزمایش ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) انجام شود. ویروس HPV نوعی عفونت شایع مقاربتی است که ممکن است منجر به سرطان دهانه رحم گردد. بنابراین بهتر است زنان بالای 20 سال و زنانی که از نظر جنسی فعال هستند این تست را انجام دهند.

از مهم ترین سوالاتی که زنان پیش از انجام این تست مطرح می کنند درباره نحوه انجام پاپ اسمیر است. واقعیت این است که انجام این تست بسیار ساده است و در کوتاه ترین زمان انجام می گیرد. مهم ترین مراحل انجام تست با دستگاه پاپ اسمیر شامل:

ابتدا باید روی تخت دراز کشیده و پاها طوری قرار گیرد که متخصص زنان امکان دسترسی به نواحی واژینال و دهانه رحم را پیدا کند. سپس پزشک به آرامی دستگاهی به نام اسپکولوم را وارد واژن کرده که این دستگاه دیواره های واژن را باز نگه می دارد و دسترسی به دهانه رحم را فراهم می نماید.

پس از آن پزشک نمونه کوچکی از سلول ها را از دهانه رحم  تراش می دهد که معمولا بیشتر خانم ها در این مرحله احساس فشار و تحریک جزئی خواهند داشت. با چند روش از جمله استفاده از ابزاری به نام اسپاتول یا سل براش یا سواب و یا دستگاهی به نام سیتوبراش پزشک می تواند این نمونه ها را بردارد.

نمونه سلول های دهانه رحم به آزمایشگاه فرستاده می شوند تا از نظر وجود سلول های غیر طبیعی مورد بررسی قرار گیرند. ممکن است بعد از آزمایش، فرد کمی احساس درد را تجربه نماید. همچنین پس از انجام آزمایش با دستگاه پاپ اسمیر خون ریزی واژنی بسیار کمی داشته که کاملا طبیعی می باشد.

در صورتی که روز بعد آزمایش درد یا خون ریزی بعد از پاپ اسمیر ادامه یابد، به پزشک مراجعه شود. 

هزینه ای که برای انجام تست غربالگری پاپ درنظر گرفته می شود تا حدودی متغیر است و نمی توان تعرفه ای ثابت برای انجام آن مشخص کرد. در حالت کلی مرکزی که در آن تست غربالگری پاپ انجام می شود و نیز میزان تخصص پزشکی که این کار را برای انجام می دهد و یا دولتی بودن و یا خصوصی بودن آن بر بخش مالی اثر گذار خواهد بود.

خون ریزی بعد از پاپ اسمیر

بسیاری از افراد خون ریزی بعد از پاپ اسمیر را تا چند روز پس از آزمایش به صورت خون ریزی کم یا لکه بینی تجربه خواهند کرد. در این موارد ، جای نگرانی وجود ندارد و معمولا بدون مداخله برطرف می شود. این علامت ممکن است ایجاد شود زیرا در آزمایش غربالگری پاپ رگ های خونی گردن رحم تحریک شده که می تواند باعث خون ریزی سبک گردد.

 در موارد نادر خون ریزی بعد از پاپ اسمیر به صورت طولانی مدت یا شدید ممکن است ایجاد شود. گاهی دوره ماهانه فرد با زمان آزمایش همزمان است. با این حال ، زمانی که علت قاعدگی نیست، خون ریزی شدید بعد از آزمایش غربالگری پاپ می تواند عفونت یا مسئله دیگری را نشان دهد.

در بیشتر موارد ، هیچ مسئله اساسی وجود ندارد بنابراین، افرادی که خون ریزی خفیف موقتی و بدون علائم دیگری را تجربه می نمایند، معمولا جای نگرانی ندارند.

مهم ترین عوامل خون ریزی بعد از آزمایش غربالگری پاپ شامل :

سوزش دهانه رحم

هنگام انجام آزمایش غربالگری پاپ ، یک متخصص مراقبت های بهداشتی نمونه کوچکی از سلول های دهانه رحم را برای بررسی سرطان دهانه رحم برمی دارد. جمع آوری سلول ها از دهانه رحم ممکن است سبب خون ریزی یا لکه بینی جزئی شود و بین 1-2 روز ادامه پیدا کند. خون ریزی معمولا به این دلیل رخ می هد که آزمایش دهانه رحم را تحریک کرده و معمولا هیچ مشکل خاصی وجود ندارد.

بارداری

در طول دوران بارداری، دهانه رحم دارای رگ های خونی بیشتر و افزایش جریان خون می باشد. در نتیجه، حتی در اوایل بارداری، خیلی زود در اثر تحریک خون ریزی ایجاد می شود.

با پیشرفت بارداری و وزن رحم سبب فشار به دهانه رحم می گردد و گردن رحم حتی بیشتر مستعد خون ریزی خواهد بود.

تست غربالگری پاپ می تواند رگ های خونی ظریف را تحریک کرده و باعث خون ریزی گردد.

دستگاه پاپ اسمیر سبب بروز مشکل در بارداری نمی شود و خون ریزی خفیف بعد از انجام آن به معنای سقط جنین در فرد نخواهد بود. با این وجود اگر خون ریزی به تدریج بیشتر شود یا سبب گرفتگی گردد، فرد باید به پزشک مراجعه نماید.

قاعدگی

فردی که چند روز قبل از شروع پریود با کمک دستگاه پاپ اسمیر تست پاپ انجام داده ممکن است پس از آزمایش لکه بینی سبکی داشته باشد و خون ریزی شدید پس از چند روز به همراه داشته باشد. این نوع خون ریزی می تواند تصادفی باشد و نشانه وجود یک عارضه جدی نباشد. علائم معمول خون ریزی بعد از آزمایش به دلیل زمان قاعدگی شامل :

قبل از پریود

خون ریزی در حدود زمانی که قاعدگی رخ می دهد

جریان خون به دنبال الگوی معمول خون ریزی

دلایل کمتر شایع برای خون ریزی بعد از آزمایش با دستگاه پاپ اسمیر :

سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه علائم کمی دارد. با این وجود ممکن است برخی از خون ریزی های غیر طبیعی واژن در دوره های قاعدگی در مراحل اولیه سرطان دهانه رحم و خون ریزی شدید واژن در مراحل پیشرفته رخ دهد.

اگر چه دستگاه پاپ اسمیر سبب ایجاد این نوع خون ریزی نمی شود، اما می تواند سبب خون ریزی اضافی گردد.

افراد مبتلا به سرطان دهانه رحم ممکن است در حین یا بعد از رابطه جنسی و در حین یا بعد از ورزش دچار خون ریزی شوند. برخی افراد ممکن است برای اولین بار متوجه خون ریزی نشوند زیرا بعد از تست غربالگری پاپ توجه بیشتری به علائم واژن دارند.

هر فردی که دچار خون ریزی واژینال شود که با الگوی معمول آن ها تفاوت داشته یا بعد از یائسگی متوجه خون ریزی شود باید به پزشک مراجعه نماید.

دهانه رحم

دهانه رحم قابل انعطاف به معنای غیر طبیعی بودن دهانه رحم می باشد. بسیاری از افراد دهانه رحم منقبض و بدون علائم دیگری داشته و بیشتر آن ها تشخیصی دریافت نکرده اند. در برخی موارد به دلیل بیماری که رگ های خونی گردن رحم را تحریک کرده یک گردن رحم خراب رخ می دهد.

نحوه انجام پاپ اسمیر با دستگاه پاپ اسمیر

این آزمایش نوعی تست غربالگری برای سرطان دهانه رحم است که جهت بررسی سلول های پیش سرطانی و سرطانی با کمک دستگاه پاپ اسمیر صورت می‌گیرد. نحوه انجام پاپ اسمیر به این صورت است که از سلول های دهانه رحم نمونه گیری صورت می گیرد. در زمان انجام این فرآیند ممکن است فرد درد و ناراحتی مختصری داشته باشد ولی بعد از آن هیچ درد بلند مدتی نخواهد داشت.

خانم های بالای 21 سال باید هر ۳ سال این آزمایش را انجام دهند و اگر شرایطی که در ادامه به آن پرداخته ایم را دارید باید آزمایش های بیشتری انجام شود :

در صورتی که ایمنی بدن در اثر شیمی درمانی یا پیوند عضو کاهش یافته باشد.

ابتلا به hpv مثبت

زنان بالای 21 سال که رابطه جنسی ندارند نیاز به انجام این آزمایش نخواهند داشت و زنان بالای 21 سال هم باید هر 3 سال یک بار این آزمایش را انجام دهند.

این آزمایش در مطب پزشک و با استفاده از دستگاه پاپ اسمیر انجام می گیرد. برای انجام این تست بیمار باید روی تخت آزمایش به صورت طاقباز دراز کشیده و پزشک به آرامی وسیله ای شبیه به برس یا فرچه را در داخل واژن فرو می برد و به آرامی سلول های دهانه رحم و انتهای واژن را نمونه برداری می کند.

نمونه برداری از رحم با دستگاه پاپ اسمیر خطری نداشته و تعدادی از پزشکان نیز از ابزاری به نام سیتوبراش استفاده می نمایند که ترکیبی است از کاردک و قلم ‌مو و بسته به آزمایشی که انجام می شود پزشک نمونه های جمع آوری شده را به داخل ظرفی که حاوی مایعی مخصوص برای حفظ نمونه است یا داخل یک اسلاید شیشه ای منتقل می کند.

نمونه ها به آزمایشگاه فرستاده شده و برای شناسایی ویژگی های سلول هایی که نشان دهنده سرطانی یا پیش سرطانی بودن رحم هستند، زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرند. موارد غیر تشخیصی مانند سلول های خون و سلول های التهابی حذف گردیده و آزمایشگر تنها سلول های دهانه رحم را منتقل می نماید.

نتایج آزمایش های دستگاه پاپ اسمیر بسیار دقیق بوده و تا 80 درصد سبب کاهش نرخ ابتلا به سرطان دهانه رحم خواهد شد. در واقع این آزمایش یک راه بی خطر برای غربالگری سرطان دهانه رحم است که در ممکن خطای کمی به همراه داشته باشد.

در برخی موارد مانند تعداد کم سلول های غیر نرمال، جمع آوری کم سلول ها، وجود خونی که سلول های غیر نرمال را پنهان می کند و یا التهابی که این سلول ها را پنهان کند، ممکن است موجب نتایج منفی کاذب گردد.

چند حالت برای نتایج تست غربالگری پاپ رخ می دهد :

جواب عادی در تست غربالگری پاپ

چنان چه در حین انجام تست غربالگری پاپ فقط سلول های عادی رحم مشاهده شود، جواب آزمایش منفی می شود و تا آزمایشات بعدی دیگر نیازی به درمان یا آزمایش خاصی نخواهد بود.

جواب غیر عادی در تست غربالگری پاپ

در صورتی که آزمایش جواب غیر عادی باشد یعنی جواب آزمایش مثبت باشد، این مثبت بودن به معنای داشتن سرطان دهانه رحم نبوده و این جواب به نوع سلول های شناسایی شده در آزمایش بستگی خواهد داشت و کارهای زیر باید انجام شود:

ضایعه پولکی درون مخاطی

در این حالت اگر ویروس های پرخطری وجود نداشته باشند، سلول های غیر عادی در نتیجه تست مشکل خاصی ایجاد نمی کنند.

سلول های غده ای غیر عادی

در این شرایط به دلیل این که در قسمت ورودی دهانه رحم به صورت خلط تولید شده و رشد می کنند زمان تبدیل شدن آن ها به سلول های پیش سرطانی مشخص نبوده و نیاز به آزمایشات بیشتری خواهد بود.

سن پاپ اسمیر

در خصوص سن پاپ اسمیر ابتدا به ضرورت انجام این تست می‌پردازیم. تست غربالگری پاپ که روشی برای غربالگری سرطان دهانه رحم است به کمک دستگاه پاپ اسمیر انجام می‌شود. در این تست، وجود سلول‌ های پیش‌ سرطانی یا سرطانی روی دهانه رحم مورد بررسی قرار می گیرد. در طول انجام این تست، سلول‌ های دهانه رحم به‌ آرامی خراش داده می شوند سپس از نظر رشد غیرطبیعی بررسی می شوند.

 این تست در مطب پزشکو با دستگاه پاپ اسمیر انجام شده و با وجود این که ممکن است کمی ناراحت‌ کننده باشد اما سبب ایجاد درد طولانی‌ مدت نخواهد شد.

توصیه می‌ شود نخستین تست پاپ برای غربالگری سرطان دهانه رحم، سه سال بعد از شروع مقاربت واژنی انجام گردد و در هر صورت بهترین سن پاپ اسمیر بعد از ۲۱ ساله شدن فرد بوده و انجام این تست نباید به تاخیر بیافتد.

در حالت کلی بهترین سن پاپ اسمیر برای زنان بین سن 20 تا 65 سالگی هر سه سال یک بار است. چنان چه عوامل زمینه ساز دهانه رحم در فرد بیشتر باشد، دفعات انجام تست غربالگری پاپ افزایش می یابد. این عوامل شامل:

تشخیص امکان بروز سرطان رحم در تست غربالگری پاپ ، بیماران مبتلا به ایدز، قرار داشتن در معرض دی اتیل استیل بسترول، ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن به دلیل سابقه ژنتیکی و سابقه استعمال دخانیات می باشند.

در صورتی که بیش از 30 سال دارید و پاپ تست غیر طبیعی نداشته اید، بهتر است با پزشک مشورت نمایید و هر 5 سال یک بار این آزمایش را با و یا بدون غربالگری ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) انجام دهید.

 HPV ویروسی است که سبب ایجاد زگیل تناسلی می شود و احتمال بروز سرطان دهانه رحم را افزایش خواهد داد. انواع 16 و 18 HPV  علت های اصلی سرطان دهانه رحم می باشند. در صورت ابتلا به HPV  ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار داشته باشید.

 زنان بالای 65 سال که در نتایج تست غربالگری پاپ خود سابقه طبیعی داشته ممکن است پزشک توصیه کند نیازی به انجام این تست نخواهند داشت. بدون توجه به میزان فعالیت جنسی لازم است که بر حسب سن به طور منظم تست غربالگری پاپ انجام شود. این امر سبب می‌شود که ویروس HPV که سال ها ممکن است خاموش باشد و به طور ناگهانی فعال شود.

نحوه انجام تست دستگاه پاپ اسمیر

تست دستگاه پاپ اسمیر یا آزمایش اسمیر یکی از آزمایش های غربالگری بوده که بسیار سریع و ساده انجام می شود. سن پاپ اسمیر بین 20 تا 60 سالگی است اما زنانی که از نظر جنسی فعال هستند حتی پیش از 20 سالگی باید این تست را انجام دهند.

در تست دستگاه پاپ اسمیر سلول های دهانه ی رحم جمع آوری شده و بعد از بررسی های میکروسکوپی و نمونه برداری های آزمایشگاهی وجود سرطان دهانه ی رحم تشخیص داده می شود. اهمیت این تست در این است که سرطان دهانه ی رحم زود هنگام تشخیص داده می شود.

به علاوه پزشک متخصص می تواند با استفاده از این تست تغییراتی که در سلول های دهانه ی رحم ایجاد می شوند و ممکن است در آینده سبب بروز سرطان شوند را تشخیص دهد. در نتیجه بیمار زمان کافی برای درمان خواهد داشت. بعد از انجام نمونه گیری برای تست غربالگری پاپ پزشک متخصص نمونه را به آزمایشگاه فرستاده تا بررسی شود.

تست غربالگری پاپ مستقیم

این روش سنتی محسوب می شود و در آن پزشک متخصص با ابزاری به نام برس که مخصوص این تست است مقداری از سلول های واژن و دهانه ی رحم را خارج کرده و بر روی لام قرار می دهد و سپس برای تشخیص به آزمایشگاه می فرستد. این روش سنتی دارای محدودیت های زیر است :

1- ممکن است مقدار زیادی از نمونه به ابزار نمونه برداری چسبیده و نمونه ی کافی بر روی لام قرار نخواهد گرفت.

2- ممکن است خون و مخاطی که بر روی لام قرار دارند با نمونه همپوشانی کنند و در نهایت جواب تست به صورت کاذب منفی گردد.

تست پاپ تین پرپ

این روش به دلیل حساسیت و دقت بالایی که دارد به روش قبلی ترجیح داده خواهد شد. تست پاپ تین پرپ مورد تایید سازمان دارو و غذای آمریکا است که در این آزمایش سلول های نمونه مانند روش قبلی جمع آوری شده اما به جای این که بر روی لام قرار گیرند درون یک محفظه ی خاصی قرار می گیرند و به آزمایشگاه فرستاده می شوند. در آزمایشگاه پیش  از تست خون و مخاط آن را با روش مخصوص خود جدا می نمایند. در این روش سلول ها به صورت یک لایه ی یکنواخت بوده و امکان خطا بسیار پایین خواهد آمد.

عوارض دستگاه پاپ اسمیر

دستگاه پاپ اسمیر یک دستگاه مخصوص است که امروزه دستگاه های بسیار جدید و با دقت بیشتر به بازار عرضه گردیده و با استفاده از آن ها می توان تست غربالگری پاپ را انجام داد. انجام تست غربالگری پاپ باید توسط پزشک متخصص با استفاده از یک برس مخصوص تست غربالگری پاپ قسمتی از سلول های رحم را بر می دارد و به آزمایشگاه می فرستد صورت می گیرد.

از مهم ترین نکاتی که هنگام آزمایش برای کاهش دادن عوارض دستگاه پاپ اسمیر ضروری است آرام بودن و نداشتن استرس است. در صورت داشتن استرس عضلات لگن سفت می شوند و به دیواره ی واژن فشار وارد می نمایند. در نتیجه ابزار نمونه برداری نمی تواند به راحتی در دهانه رحم حرکت کند و  ممکن است سبب آسیب به رحم و ایجاد عوارض گردد. این عوارض شامل :

از آن جایی که دهانه ی رحم بعد از نمونه برداریبا دستگاه پاپ اسمیر حساس می شود امکان خون ریزی وجود خواهد داشت.

ممکن است زمانی که پزشک نمونه برداری را از دهانه رحم انجام می دهد شخص احساس درد داشته باشد که کاملا طبیعی است.

رحم ممکن است دچار عفونت شود که بهتر است فرد تحت نظر پزشک متخصص قرار گیرد تا در صورت نیاز به دارو پرشک تجویز نماید.

چنان چه فرد بعد از انجام تست با دستگاه پاپ اسمیر دچار خون ریزی و لکه بینی شود، بهتر است به مدت چند روز رابطه جنسی دوری شود زیرا ممکن است خون ریزی شدید گردد.

سخن پایانی

در این مقاله سعی شده در کنار ارائه اطلاعاتی در مورد دستگاه پاپ اسمیر در خصوص احتمال خون ریزی بعد از پاپ اسمیر, نحوه انجام پاپ اسمیر و سن پاپ اسمیر صحبت کنیم. به دلیل رایج بودن بیماری سرطان دهانه رحم در بین بانوان، پزشک متخصص زنان و زایمان انجام تست غربالگری پاپ را چند روز بعد از پریود با استفاده از دستگاه پاپ اسمیر به بانوان توصیه می کند. تمامی بانوان باید سه سال متوالی پشت سر هم و سالی یک بار این تست را انجام دهند و در صورت سالم بودن نتیجه متخصص انجام این آزمایش را هر پنج سال یک بار به بیمار توصیه توصیه خواهد کرد. تستبا دستگاه پاپ اسمیر در جلوگیری از سرطان دهانه رحم نقش بسزایی دارد بنابراین نباید در انجام آن کوتاهی کرد.