کانسر رحم یکی از بیماری‌های شایع در زنان است که به طور معمول با علامت خونریزی واژینال یا ترشحات غیرطبیعی تشخیص داده می‌شود. اگر چه به طور کلی واژه سرطان، کلمه‌ای ترسناک و دلهره‌آور است، اما سرطان رحم در زنان یکی از بیماری‌هایی است که چنانچه در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، قابل درمان است. معمولاً مبتلایان به این بیماری، زنان با سن بالا و کسانی هستند که در دوران یائسگی به سر می‌برند. البته سرطان رحم در زنان جوان نیز اتفاق خواهد افتاد که خیلی راحت‌تر قابل‌درمان است. برای آشنایی با کانسر رحم زنان، نشانه‌ها، راه‌های تشخیص و نحوه درمان آن توسط دکتر زنان متخصص سرطان رحم، تا پایان مقاله همراه ما باشید.
فهرست مطالب
سرطان رحم در زنان چیست؟
قبل از اینکه بدانید کانسر رحم زنان چیست، بد نیست به‌صورت مختصر با آناتومی رحم آشنا شوید. در این صورت راحت‌تر متوجه شوید که این بیماری چگونه در بدن یک زن اتفاق می‌افتد.
همان‌طور که همه می‌دانیم رحم قسمتی از دستگاه تناسلی در جنس مؤنث است که دقیقاً در زیر شکم، بین راست‌روده و مثانه قرار گرفته است. در واقع در دو طرف رحم، تخمدان‌ها قرار گرفته‌اند که از طریق لوله‌هایی به نام فالوپ به رحم متصل میشوند.
رحم از دولایه به نام‌های میومتر (لایه بیرونی) و آندومتر (لایه داخلی) تشکیل شده است. دهانه رحم در پایین‌ترین بخش رحم قرار گرفته که همان ورودی واژن است. حال که تا حدودی با آناتومی رحم آشنا شدید، به سراغ اصل مطلب؛ یعنی کانسر رحم زنان خواهیم رفت.
کانسر اندومتر یکی از سرطان‌هایی است که بعد از سرطان سینه، بیشترین آمار ابتلا را در زنان به خود اختصاص داده است. زمانی می‌گوییم رحم دچار سرطان شده که سلول‌های رحم، رشد غیرعادی داشته باشند. از علایم شایع این بیماری، خونریزی‌های رحمی و ترشحات غیرمعمول از واژن است.
هنوز به طور دقیق، دلیل پیدایش این بیماری در بدن مشخص نیست، اما تحقیقات پزشکان در این زمینه، نشان می‌دهد که بسیاری علائم و دلایل به‌وجودآمدن کانسر رحم زنان مشترک است؛ بنابراین، آگاهی از دلایلی که ریسک ابتلا به این بیماری را بالا می‌برد، می‌تواند در پیشگیری و درمان، کمک‌کننده باشد.
بیشتر بدانید : تشخیص سرطان دهانه رحم با سونوگرافی واژینال
انواع سرطان رحم در زنان
انواع مختلفی از کانسر رحم در خانم ها جوان یا مسن وجود دارد که شایع‌ترین انواع آن در زیر آورده شده است:
سرطان سلول سنگ‌فرشی
از هر ده مورد بانویی که به کانسر اندومتر دچار میشوند، 7 الی 8 مورد آن سرطان سلول سنگ‌فرشی دهانه رحم است. در این بیماری سلول‌های نازک و صاف، سطح دهانه رحم را پر می‌کنند. موقعیت سرطان، در سطح خارجی دهانه رحم است.
آدنوکارسینوما
این سرطان کمتر بین بانوان شایع است و از هر 10 مورد، دو نفر دچار سرطان آدنوکارسینوم میشوند. موقعیت این سرطان در کانال دهانه رحم است که با سلول‌های غده‌ای پر شده است.
کارسینوم ادنواسکواموس
از هر صد نفر، تنها 5 نفر به سرطان کارسینوم ادنواسکواموس مبتلا میشوند. کارسینوم ادنواسکواموس ترکیبی از دو سرطان قبلی است.
سارکوم رحم
سارکوم نوعی از سرطان است که می‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن ایجاد شود و به‌عنوان یک اصطلاح عمومی برای طیف وسیعی از سرطان‌ها به کار برده می‌شود. نکته مهم اینکه این سرطان یعنی سارکوم رحمی استخوان‌ها و بافت‌های پیوندی همچون عضله، چربی، رگ‌های خونی، اعصاب، مفاصل را درگیر می‌کند.
از انواع سارکوم رحم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
لیومیوسارکوم رحم
این نوع تومور معمولاً از دیواره عضلانی رحم یا میومتر شروع شده و می‌توانند با سرعت بالایی رشد کنند.
سارکوم استرومایی آندومتر
این تومورها از آندومتر شروع میشوند. البته ابتلا به این نوع سرطان بسیار کم است.
سرطان آندومتر
به سرطان‌های رحمی که در سلول‌های داخلی دیواره رحم شکل گیرند، سرطان آندومتر گویند.
سرطان لنفاوی
وظیفه لنفوم، دفاع از بدن در برابر سایر میکروب‌ها و ویروس‌ها است. سرطان لنفوم می‌تواند در هر جایی از قسمت بدن رخ دهد. رحم بخشی است که متأسفانه می‌تواند درگیر این سرطان شود.
بیشتر بخوانید : درمان اصولی سرطان با کمک فوق تخصص سرطان رحم
درجات مختلف سرطان رحم در زنان
درجات مختلف کانسر رحم در خانم ها بستگی به‌اندازه و میزان گسترش آن در بدن دارد. منظور از درجه سرطان یعنی، میزان غیرطبیعی بودن پراکندگی سلول‌ها در زیر میکروسکوپ؛ در واقع، کانسر اندومتر خوش‌خیم یا بدخیم با همین درجات مشخص می‌شود.
درجات مختلف کانسر اندومتر به شرح زیر است:
درجه یک
در این درجه، موقعیت مکانی انتشار سلول‌های سرطانی در قسمت بافت داخلی دهانه رحم است. درمان اصلی در این مرحله جراحی و در برخی افراد شیمی‌درمانی است.
اصولاً سرطان درجه یک در دسته کانسر اندومتر خوش‌خیم محسوب می‌شود و در بیشتر موارد قابل‌درمان است.
درجه‌دو
در این درجه، موقعیت مکانی انتشار سلول‌های سرطانی در قسمت بافت خارجی دهانه رحم است و گاهی بافت‌های اطراف را نیز درگیر می‌کند. درمان‌های پیشنهادی در این مرحله
پرتودرمانی
شیمی‌درمانی
درجه سه
در این درجه، سرطان، به جز رحم، غدد لنفاوی لگن و شکم نیز آلوده به سرطان شده است. درمان‌های پیشنهادی در این مرحله
رادیوتراپی
شیمی‌درمانی
درجه چهار
در این درجه، سرطان تا مثانه ادامه پیدا کرده است. درمان‌های پیشنهادی در این مرحله
جراحی
شیمی‌درمانی
رادیوتراپی
آرزوی ما سلامتی همیشگی شماست؛ اما در صورت ابتلا به هر یک از این درجه‌بندی‌ها عجولانه اقدام نکنید. بهتر است با چندین پزشک متخصص دراین‌رابطه مشورت کنید. پزشک به شما بهترین روش درمان صحیح را پیشنهاد می‌دهد.
نشانههای سرطان رحم در زنان چیست؟
کانسر رحم زنان در مراحل ابتدایی معمولاً علائمی ندارد، به همین دلیل پیشنهاد می‌شود سالانه غربالگری منظم دهانه رحم انجام شود تا در صورت ابتلا به یکی از انواع سرطان‌های رحم، در همان مراحل ابتدایی، درمان آغاز شود. از شایع‌ترین نشانههای کانسر اندومتر در خانم ها ، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– خونریزی غیرمعمول
یکی از علامت‌های شایع کانسر اندومتر ، خونریزی غیرمعمول از واژن در زمان‌های خارج از سیکل قاعدگی است. اینکه خونریزی کانسر اندومتر چگونه است باید گفت که این خونریزی می‌تواند در موقعیت‌های مختلف زیر اتفاق بیفتد:
بین دوره‌های سیکل قاعدگی
خونریزی حین رابطه جنسی
خونریزی بعد از یائسگی
خونریزی بعد از اتمام رابطه زناشویی
البته خونریزی بعد از اتمام رابطه زناشویی، حتماً نشانه خون کانسر اندومتر نیست. گاهی فرسایش دهانه رحم می‌تواند دلیل این علت باشد. فرسایش دهانه رحم به این معنی است که سلول‌هایی که در مخاط داخلی دهانه رحم هستند را می‌توان در موقعیت بیرونی دهانه رحم مشاهده کرد.
معمولاً این نوع خونریزی به دلیل تغییرات در سطح هورمون‌های بدن است و در دوران زیر اتفاق می‌افتد:
دختران جوان
در دوران بارداری
مصرف قرص‌های ضدبارداری
البته از آن جایی که نمی‌توان خونریزی فرسایش دهانه رحم و خونریزی کانسر رحم را از هم تمیز داد، بهتر است با مشاهده چنین شرایطی، حتماً به پزشک زنان مراجعه کنید تا علت درست بررسی شود.
سایر نشانههای سرطان رحم
علاوه بر مواردی که بیان کردیم نشانههای دیگری نیز وجود دارند که به ما هشدار بیماری را می‌دهند. متأسفانه تعدادی از این نشانه‌ها در زمان پیشرفت بیماری یا بدخیم بودن آن اتفاق می‌افتند.
– درد حین رابطه جنسی
برخی از زنان در زمان برقراری رابطه جنسی، احساس درد را تجربه می‌کنند. البته دلیل این درد الزاماً کانسر اندومتر نیست، اما اگر این مشکل ادامه‌دار و به‌صورت حاد باشد، باید فوراً پزشک زنان را از آن مطلع کرد.
-ترشحات بدبوی واژن
اگر ترشحات بدبویی دارید، ممکن است به عفونت رحم دچار شده باشید، اما اگر به آن بی‌توجه باشید و درمان نکنید، این عفونت‌ها می‌تواند تبدیل به سرطان شود. پس بلافاصله بعد از مواجه‌شدن با چنین شرایطی، به پزشک فوق‌تخصص رحم مراجعه کنید.
-درد در ناحیه لگن
متأسفانه، درد در ناحیه لگن یکی از علائم جدی در ابتلا به انواع کانسر اندومتر در خانم ها است که نباید آن را نادیده گرفت. زمانی که سرطان گسترش پیدا کند، لگن را نیز درگیر می‌کند. با دیدن دردهای پی‌درپی در این قسمت، حتماً با یک متخصص زنان در ارتباط باشید.
– علائم کانسر رحم در حالت پیشرفته
متأسفانه، علائمی که در ادامه ذکر خواهد شد، نشان از خوش‌خیم بودن کانسر اندومتر ندارد و می‌توان گفت که اغلب بدخیم هستند:
درد کمر یا لگن به طور پیوسته
درد در زمان تخلیه ادرار
مشکل در دفع مدفوع و ادرار
تعداد دفعات زیاد تخلیه ادرار
ورم کردن پاها
خستگی بیش از حد
بی‌اشتهایی به طور مکرر
کاهش وزن یکباره
نحوه تشخیص سرطان رحم در زنان
اگر به یک یا چند نشانه از علائمی که در بالا ذکر شد، مبتلا هستید، در ابتدا به یک متخصص زنان مراجعه کنید. درصورتی‌که وضعیت شما حاد باشد، متخصص زنان شما را به یک فوق‌تخصص کانسر اندومتر معرفی خواهد کرد.
از جمله راه‌های تشخیص کانسر رحم در خانم ها یکی از موارد زیر است:
معاینه واژینال رحم
شاید بتوان گفت، اولین راه تشخیص سرطان، معاینه واژینال است. پزشک، دهانه رحم را تا جایی که ممکن است بررسی می‌کند تا سایر بیماری‌های واژینال را تشخیص دهد.
معاینه داخلی رحم
در این روش، پزشک متخصص زنان، با آغشته کردن دست خود به ماده لغزنده، آن را تا جای ممکن به داخل واژن زن فرومی‌برد و سایر فاکتورها را از لحاظ طبیعی بودن چک می‌کند.
تست پاپ‌اسمیر
یکی از بهترین روش‌های تشخیص کانسر اندومتر ، تست پاپ‌اسمیر است و توصیه می‌شود سالانه این تست توسط هر بانو انجام شود. در این روش تشخیصی، پزشک یا دستیار وی، به کمک وسیله‌ای به نام اسپکولوم، قسمتی از بافت رحم را برمی‌دارد و آن را در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می‌دهد.
تشخیص از طریق سونوگرافی واژینال
در این روش یعنی سونوگرافی واژینال اسکنر کوچکی که به حالت میله‌ای شکل است به داخل واژن فرستاده خواهد شد تا تصویری واضح از داخل رحم گرفته شود و پزشک بر اساس آن بیماری را تشخیص دهد.
روش هیستروسکوپی
در این روش، ابزار باریکی به همراه یک دوربین به داخل رحم فرستاده شده و به کمک آن داخل رحم و اندومتریوم مورد بررسی قرار می‌گیرد.
جراحی تشخیصی
اگر هیچ یک از روش‌های ذکر شده، نتوانست به پزشک در تشخیص درست بیماری کمک کند، جراحی کوچکی جهت برداشت نمونه بر روی بیمار انجام می‌شود.
برای جلوگیری از سرطان رحم چه باید کرد؟
متأسفانه، علل اصلی ابتلا به کانسر رحم در خانم ها چندان مشخص نیست. محققان علم پزشکی برخی از عمده‌ترین دلایل ابتلا به این سرطان را انباشت بیش از حد چربی در بدن، هورمون‌درمانی، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، سن بالا، یائسگی زودرس یا دیررس، بی‌تحرکی و بی‌توجهی به علائم ناخوشایندی که در بدن اتفاق می‌افتد (به بخش “نشانههای کانسر اندومتر در خانم ها چیست؟” رجوع کنید)، می‌دانند.
شاید در حال حاضر سؤالی ذهنتان را درگیر کرده باشد که برای جلوگیری از ابتلا به کانسر رحم چه باید کرد؟ در جواب باید گفت که معاینات دوره‌ای را جدی بگیرید. تست پاپ‌اسمیر، به‌عنوان مؤثرترین و بهترین روش در تشخیص کانسر اندومتر است.
همچنین تزریق واکسن HPV می‌تواند به شما کمک کند که بدنتان تا هفتاد و پنج درصد ایمن بماند و دچار کانسر اندومتر نشوید.
اقدامات زیر را در جواب به سؤال، “برای پیشگیری از کانسر اندومتر چه باید کرد؟” به شما توصیه می‌کنیم:
تست پاپ‌اسمیر
این تست برای بانوان بالای 20 سال به‌صورت هر سه سال یک‌بار توصیه می‌شود.
واکسیناسیون
دو نوع واکسن سرواریکس و واکسن گارداسیل برای جلوگیری از سرطان رحم وجود دارد که میزان دوز توسط پزشک و برحسب سن و شرایط فرد تعیین می‌شود.
ترک دخانیات
متأسفانه، مصرف دخانیات، یکی از دلایل عمده ابتلا افراد به انواع سرطان‌ها است.
داشتن وزن ایدئال
اضافه‌وزن و انباشت چربی در بدن، باعث تولید انواع کیست در رحم می‌شود و تخمدان پلی‌کیستیک خودش، یکی از دلایل ابتلا به کانسر رحم در خانم ها است.
داشتن تمرین‌های ورزشی
برنامه ورزشی یکی از روتین‌هایی است که باید در زندگی هر فردی وجود داشته باشد؛ ورزش نه‌تنها باعث می‌شود که از لحاظ جسم سالم بمانید، بلکه کنترل‌کننده سایر استرس‌ها و مشکلات روحی است.
روابط جنسی محافظت شده
اگر از سلامت جنسی شریک جنسی خود مطمئن نیستید، به‌هیچ‌عنوان رابطه جنسی باز انجام ندهید. حتماً از وسایلِ جنسی محافظت شده مثل کاندوم استفاده کنید.
استفاده از مکمل‌های دارویی
اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید، درصد ابتلا شما به انواع سرطان‌ها بسیار بالا است؛ بنابراین حتماً به‌صورت دوره‌ای آزمایش دهید و از کمبود ویتامین‌هایی که ممکن است داشته باشید، مطلع شوید.
نحوه درمان سرطان رحم در زنان
با پیشرفت علم پزشکی راه‌های درمان بسیاری برای کانسر رحم وجود دارد؛ به‌خصوص اگر در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، روش‌های درمان بسیار مؤثر خواهند بود.
در زیر به برخی از رایج‌ترین درمان‌های کانسر رحم در خانم ها خواهیم پرداخت:
سرمادرمانی
سرمادرمانی یک روش درمانی است که در آن یک پروب خیلی سرد را مستقیماً در دهانه رحم قرار می‌دهند. انجماد باعث ازبین‌رفتن سلول‌های غیرطبیعی می‌شود. این درمان توسط فوق‌تخصص رحم، در مطب یا کلینیک انجام می‌شود. از عوارض بعد از عمل، داشتن ترشحات قهوه‌ای‌رنگ به مدت چند روز است.
لیزردرمانی
این روش درمانی، به کمک پرتو لیزر انجام می‌شود، بدین صورت که لیزر از طریق واژن به داخل رحم فرستاده می‌شود. این پرتو، باعث می‌شود که سلول‌های غیرطبیعی بسوزد و از بین برود. لیزردرمانی همانند سرمادرمانی در مطب پزشک انجام می‌شود، بدین صورت که بی‌حسی موضعی زده شده و لیزر به داخل رحم هدایت می‌شود.
جراحی تهاجمی رحم
جراحی نوع تهاجمی نیز انواع متفاوتی دارد. این جراحی به صورت‌های زیر انجام می‌شود:
جراحی حذف رحم به‌صورت ساده
در این روش، رحم به طور کامل از بدن خارج می‌شود؛ البته کناره‌های رحم از جمله رباط‌های پارامتری، ساکرال، واژن، تخمدان‌ها و غدد لنفاوی لگن برداشته نمی‌شود.
از جمله روش‌های دیگر برای برداشتن رحم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
هیسترکتومی شکم: در انجام این روش برشی در زیر شکم فرد داده می‌شود و از طریق آن رحم شخص از بدن او می‌گردد.
هیسترکتومی واژن: در این روش از جراحی، رحم شخص از طریق ناحیه واژن از بدن او خارج می‌شود.
هیسترکتومی لاپاراسکوپی: در این روش، لوله نازکی را به همراه یک دوربین خیلی کوچک از طریق چندبرش کوچک روی شکم به داخل هدایت می‌کنند تا بتوانند رحم را مشاهده کنند. سپس برش‌هایی در دور رحم ایجاد می‌شود و از طریق بریدگی‌های کوچک ایجاد شده روی شکم، رحم را خارج می‌شود.
جراحی حذف رحم به‌صورت رادیکال
برخلاف روش قبلی، در این جراحی، هم خود رحم و هم کناره‌های رحم از جمله رباط‌های پارامتری، ساکرال، واژن، تخمدان‌ها و غدد لنفاوی لگن نیز برداشته می‌شود. این جراحی از طریق یک برش بزرگ زیر شکم انجام می‌شود. متأسفانه احتمال عود مجدد سرطان در این روش درمانی وجود دارد.
جراحی تراکلکتومی
روش تراکلکتومی، باروری را در زنان از بین نمی‌برد. در این روش قسمت دهانه رحم و بخش فوقانی واژن و غدد لنفاوی برداشته می‌شود، اما بدنه رحم سر جای خود باقی می‌ماند. سپس جراح بخیه‌ای را در داخل حفره رحم انجام می‌دهد تا دهانه رحم به طور کامل بسته شود.
این عمل یا از طریق واژن انجام می‌شود یا از طریق شکافی که در زیر شکم‌داده شده صورت می‌پذیرد.
درمان با پرتودرمانی
این روش شامل استفاده از اشعه‌هایی باانرژی بالا یا پرتوهای گاما است که باهدف کاهش یا ازبین‌بردن تمامی سلول‌های سرطانی زیر نظر پزشک فوق‌تخصص سرطان دهانه رحم انجام می‌شود.
شیمی‌درمانی
در این روش از داروهایی استفاده می‌شود که به سلول‌های سرطانی صدمه می‌زند. این داروها ممکن است به‌صورت داخل وریدی یا خوراکی زیر نظر پزشک فوق‌تخصص رحم تجویز شوند.
هورمون‌درمانی
هورمون‌درمانی برای سرطان‌هایی که به دلیل اختلالات هورمونی ایجاد شده‌اند، به کار گرفته می‌شود. در این روش درمانی، از داروهایی استفاده می‌شود که به هسته سلولی متصل شده و با دادن هورمون خاص، می‌تواند روند تکثیر سلول را متوقف کند.
کلام پایانی
در این مقاله، درباره سرطان رحم در زنان صحبت کردیم و گفتیم زمانی که سلول‌های رحمی، تکثیر غیرمعمول داشته باشند، سرطان رحم اتفاق می‌افتد. خوشبختانه کانسر رحم در دسته سرطان‌هایی قرار دارد که اگر در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، می‌تواند به‌راحتی درمان شود.
ازجمله نشانههای ابتلا به سرطان رحم در زنان جوان یا میان‌سال، خونریزی غیرمعمول در زمان خارج از سیکل ماهانه، درد حین رابطه جنسی، ترشحات بدبو، درد لگن، مشکلات دفع، کاهش وزن یکباره و موارد دیگر است.
حتماً با دیدن یک یا چند نشانه در خود، به پزشک مراجعه کنید. پزشکان فوق‌تخصص سرطان رحم تهران مجموعه‌ای از پزشکان حاذق و باتجربه در این زمینه هستند که با تشخیص‌های به‌موقع و انتخاب روش درمانی مناسب، توانسته‌اند جان خیلی از بیماران را نجات دهند.
